ಅಂಗುತ್ತರನಿಕಾಯ - ಅಂಗೋಲ ಸತಿ ಎಂಬ ಪತ್ನಿಯಲ್ಲಿ ಅಥರ್ವಾಂಗಿರ¸g£್ನು ಪqz. ಒಮ್ಮೆ ಅಗ್ನಿ ಕೋಪUೂಂಡು À À À É À É ಎಲೋ ಅವಿತುಕೊಂಡಾಗ ಬ್ರº್ಮÀ ಅವನ ಸ್ಥಾ£P್ಕÉ ಅಂಗಿರ¸££್ನು ನಿಯಮಿಸಿದ£ಂದೂ ್ಲ À À À À É ಕೊಂಚ ಕಾಲದ ಅನಂತರ ಅಗ್ನಿ ಪಶ್ಚಾತ್ತಾ¥ದಿಂದ ಹಿಂತಿರುಗಿದಾಗ ಅವನ ಸ್ಥಾ£ª£್ನು À À À À ಬಿಟ್ಟುPೂಟ್ಟ£ಂದೂ ಮಹಾಭಾರvದ ವ£¥ರ್ªದಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದೆ. É É À À À À (ಎ.ಎಂ.) ಅಂಗುತ್ತರನಿಕಾಯ : ಬೌದ್ಧರ ಪಾಳಿ ತ್ರಿಪಿಟಕಗಳಲ್ಲಿ ಎರಡನೆಯದಾದ ಸುತ್ತಪಿಟಕದಲ್ಲಿ ಸೇರಿರುವ ಐದು ನಿಕಾಯಗಳಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕನೆಯದು. ಅಂಗುತ್ತರವೆಂದರೆ ಇನ್ನೊಂದು ಅಂಗªಂದರ್x. ಈ ನಿಕಾಯದಲಿgುವ 2,308 ಸುತU¼£್ನು ಹ£್ನೂಂದು É À ್ಲ À ್ತ À À À É ನಿಪಾತU¼ಲ್ಲಿ ಅಡಕ ಮಾಡಿದ್ದಾg.É ಒಂದೇ ಒಂದಿರುವ ವ¸ುU¼£್ನು ಕುರಿತು ಮೊದಲನೆಯ À À À್ತ À À À ನಿಪಾತದಲ್ಲಿ, ಎರಡಿರುವ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಕುರಿತು ಎರಡನೆಯ ನಿಪಾತದಲ್ಲಿ, ಹತ್ತಿರುವ ವ¸ುU¼£್ನು ಕುರಿತು ಹv£ಯ ನಿಪಾತzಲಿ - ಹೀಗೆ ಬೌದ್ಧ ಸಂಪದಾಯದ ವಿವgU¼£್ನು À್ತ À À À ್ತÀ É À ್ಲ ್ರ À À À À ಇಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಿದ್ದಾg.É ಒಂದೊಂದು ನಿಪಾತzಲ್ಲೂ ಹಿಂದಿನ ನಿಪಾತzಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದುದಕ್ಕಿಂತ À À ಒಂದು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಹೇಳುವುದರಿಂದ ಇದP್ಕÉ ಅಂಗುತgª£್ನುತ್ತಾg. ಸಂಸ್ಕøತ ತ್ರಿಪಿಟಕzಲ್ಲಿ ್ತ À É À É À ಇದನ್ನು ಏಕೋತ್ತರಾಗಮ ಎಂದು ವ್ಯವಹರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಒಂದೊಂದು ನಿಪಾತವನ್ನೂ ವU್ಗÀ U¼ಲ್ಲಿ ಮತ್ತೆ ಅಡಕ ಮಾಡಿದ್ದಾg. ತv್ತ್ವU¼£್ನು ಸಂಖ್ಯಾನ ಮಾಡುವ ಪz್ಧÀ ತಿ ಈ À À É À À À À ನಿಕಾಯದಲ್ಲಿ ಆರಂ¨sವಾಗಿ ಅಭಿzª್ಮುಪಿಟಕzಲ್ಲಿ ಬೆ¼ಯಿತು. ಸಂಗºgೂಪವಾದ ನಿರೂಪಣೆ À À À À É ್ರ À À ಅಂಗ ು ತ ್ತ g À ನಿ ಕಾಂiÀ ು ದ ವೆ ೈ ಶಿಷ ್ಟ ್ಯ, ಗೌತ ª À ು ಬುದ ್ಧ ಲೆ ೂ ೀಕೆ ೂ ೀತ ್ತ g À £ Áದ , ದೇವಾಂಶಸಂಭೂತನಾದ ಗುರುವೆಂಬ ಭಾವನೆ ಬಲಿತಿದ್ದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಈ ನಿಕಾಯದ ಸgೂಪ ನಿರ್ಧಾರವಾಯಿತು. ತ್ರಿಪಿಟಕದ ಹೆಚಿನ ವಿವgUಳಿಗೆ (ನೋಡಿ- ಪಾಳಿ ಸಾಹಿತ್ಯ ್ವ À ್ಚ À À ಅಭಿzª್ಮು ಪಿಟಕ) Às À (ಎಸ್.ಕೆ.ಆರ್.) ಅಂಗುಲೀಮಾಲ : ಬುದ್ಧನ ಸಮಕಾಲೀನನಾದ ಕುಖ್ಯಾತ ದರೋಡೆಕಾರ. ಇವನ ಹೆ¸ರಿನ ಉಲೇಖ ಬೌದ್ಧತಿಪಿಟಕU¼ಲ್ಲಿ ದೊರೆಯುತz.É ಬೌದ್ಧರ ನಂಬಿಕೆಯಂತೆ À ್ಲ ್ರ À À ್ತ ಇವನು ಕ್ಷೀಣಾಶ್ರವ ಅರ್ಹಂತರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ. ಅತ್ಯಂತ ಕ್ರೂರಿಯಾಗಿದ್ದ ಈತ ಜನರನ್ನು ಕೊಂದು ಅವರ ಕೈಬೆರಳುಗಳನ್ನು ಕತ್ತರಿಸಿ ಮಾಲೆ ಹಾಕಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರಿಂದ ಇವನಿಗೆ ಅಂಗುಲೀಮಾಲ ಎಂಬ ಹೆ¸gು ಬಂತು ಎಂದು ಐತಿಹ್ಯವಿದೆ. ಬುದ್ಧನ ಪಬಾವದಿಂದ À À ್ರ s ಇವನಿಗೆ ಹೃದಯಪರಿವರ್ತನೆಯಾಗಿ ಧರ್ಮಚಕ್ಷು ಪ್ರಾಪ್ತವಾಯಿತು. ಬುದ್ಧನಿಂದ ಭಿP್ಷುದೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ಪqzು ಸಂಘª£್ನು ಸೇರಿದ£ಂದೂ ಕxಯಿದೆ. À É À À À É É (ಪಿ.) ಅಂಗುಳು : ಮಾನವನಲ್ಲೂ ಬೆನ್ನೆಲುಬುಗಳಿರುವ ಪ್ರಾಣಿಗಳಲ್ಲೂ ಬಾಯಿಯ ಒಳಗೆ ಛಾವಣಿಯಾಗಿರುವ ಭಾಗ (ಪೆಲೇಟ್). ಮೂಗಿನ ಹೊಳ್ಳುಗಳಿಗೆ ಇದೇ ತಳ; ಅಂದ g É ವ ು ೂಗ ು ಬಾಯಿಗ ¼ À ನ q À ು ವೆ ಇದೆ . ಅಂಗ ು ಳ z À ವ ು ುಂ¨s Á ಗ ಎಲುಬಿನಿಂದಾದುದರಿಂದ ಗಡುಸಾಗಿದೆ; ಅದರ ಹಿಂಭಾಗ ಮೆತ್ತಗೆ ಇದೆ. ಮೆತ್ತಗಿನ ಅಂಗುಳ ಹಿಂದೆ ಸಾಗಿದಂತೆ ಸಡಿಲಾಗಿ ಮzs್ಯÀ ಭಾಗzಲ್ಲಿ ಚಾಚಿಕೊಂಡಿರುತ್ತz. ಇದP್ಕÉ À É ಕಿರುನಾಲಿಗೆ ಅಥವಾ ನಂಗಿಲು ಎನ್ನುತ್ತಾg. ಆಹಾರವಾಗಲಿ, ನೀರಾಗಲಿ ನುಂಗುವಾಗ É ಮೂಗಿನೊಳಗೆ ಹೋಗzಂತೆ ಕಿರುನಾಲಿಗೆ ತqಯುತz. ಮಲಗಿದªgು ಗೊರಕೆ ಶಬ್ದ À É ್ತ É À À ಮಾಡುವಾಗ ಕಿರುನಾಲಿಗೆ ಕಂಪಿಸುತz. ಎರqೂ ಪP್ಕÀUಳಿಂದ ಬೆ¼ಯುತ್ತ ಮzs್ಯÀ zಲ್ಲಿ ್ತ É À À É À ಒಂದುಗೂಡಿರುವ ಅಂಗುಳವು ಒಮ್ಮೊಮ್ಮೆ ಪಿಂಡಗೂಸಿನ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಕೂಡಿಕೊಳ್ಳುªÅÀ ದಿಲ್ಲ. ಆಗ ಮzs್ಯÀ zಲ್ಲಿ ಸೀಳು ಉಂಟಾಗುತz. ಇದP್ಕÉ ಸೀಳು ಅಂಗುಳ À ್ತ É (ಕ್ಲೆಪ್ಟ್ ಪೆ¯ೀಟ್) ಕಾರಣ. (ನೋಡಿ- ಬಾಯಿ; ಗಂಟಲು). s É (ಆರ್.ವಿ.) ಅಂಗೋರ : ಈಗಿನ ತುರ್ಕಿ ದೇಶದಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಪ್ರದೇಶ. ಈ ಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ಇದರ ಸುತುªುುತಲಿನ ಪzೀಶU¼ಲ್ಲಿ ಸು. 2000 ವರ್µಗಳಿಂದಲೂ ಸಾಕುತ್ತಿgುವ ್ತ À ್ತ ್ರ É À À À À ವಿಶಿಷ್ಟ ಜಾತಿಯ ಮೇಕೆಯ ತುಪ್ಪಟ (ಮೊಹೇರ್) ಪ¥ಂಚಾದ್ಯಂತ ಪಸಿದ್ಧಿ ಪqದಿದೆ. ್ರ À ್ರ É ಈ ತುಪಟದ ಎಳೆ 7'’-8'’ಉದ್ದವಿರುತz.É ಅಲ್ಲz,É ಕೆಲವು ವಿಶಿಷUುಣಗ¼£್ನೂ ಹೊಂದಿದೆ. ್ಪ ್ತ ್ಟ À À À ನುಣುಪು, ಗಡಸು ಮತ್ತು ಎಳೆತವನ್ನು ತಡೆಯಬಲ್ಲುದು. ಇತರ ನೂಲುಗಳೊಂದಿಗೆ ಬೆರೆತಾಗ ಅವುಗಳ ಬಣ್ಣ, ಚೆಂದ, ಮೃದುತ್ವ ಮತ್ತು ಹೊಳಪನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ. ಕಸದ ಕಣಗ¼ು ಅದರ ಮೇಲೆ ನಿಲ್ಲುªÅÀ ದಿಲ್ಲ. ಹಾಕಿದ ಬಣ್ಣª£್ನು ಶಾಶvವಾಗಿ ಇಟ್ಟುPೂಂಡಿರುತz.É À À À ್ವ À É ್ತ ಆದ್ದರಿಂದ ತಯಾರಾದ ಬಟೆUಳ ಮೇಲೆ ಅಂದವಾಗಿ ಆಲಂಕಾರಿಕ ಚಿತಣ ಮಾಡುವುದP್ಕÉ ್ಟ À ್ರ ತುಂಬ ಅನುಕೂಲ. ಆದರೆ ಇಂದು ಮೊಹೇರ್ ನಿಜವಾದ ಅಂಗೋರ ಆಡಿನ ತುಪಟವೆಂದು ಹೇಳುವುದP್ಕÉ ್ಪ ಸಾzs್ಯÀ ವಿಲ್ಲ. 19ನೆಯ ಶvªiÁನದ ಪ್ರಾgಂ¨sz¯ೀ ಈ ಕೂದಲಿನ ಉಪಯುಕvಯನ್ನು À À À À À ್ಲÉ ್ತ É ಜನ ಅರಿತಿದ್ದರು. ನಾನಾ ದೇಶಗಳಿಂದ ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಬೇಡಿಕೆ ಬರತೊಡಗಿತು. ಇದನ್ನು ಪೂರೈಸುವುದಕ್ಕೆ ಅಂಗೋರ ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯ ಆಡುಗಳ ಮಿಶ್ರತಳಿ ಮೇಕೆಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಸತೊಡಗಿದರು. ಈ ಮೇಕೆಗಳ ಕೂದಲು ಶುದ್ಧ ಮೊಹೇರ್ ತುಪ್ಪಟಕ್ಕಿಂತ ಕೆ¼zರ್eಯದು. ಮಿಶvಳಿ ತಯಾರಿಕೆ ಪ್ರಾgಂ¨sವಾದ ಮೇಲೆ ನಾನಾ ಮಟ್ಟದ ಮೊಹೇರ್ À À É ್ರ À À À
47
ತುಪಟಗ¼ು ಬರvೂಡಗಿದುವು. ಅಮೆರಿಕದ ಸಂಯುಕ¸ಂಸ್ಥಾ£,À ದಕಿಣ ಆಫಿP,À ಆಸ್ರೇಲಿಯ, ್ಪ À É ್ತ À ್ಷ ್ರ ್ಟ ನ್ಯೂಜಿ¯ಂಡ್, ಮುಂತಾದ ಪªುುಖ ದೇಶUಳಿಗೂ ಈ ಮಿಶvಳಿ ತಯಾರಿಕೆ ಹgಡಿತು. û É ್ರ À À ್ರ À À ಇತರ ತುಪಟದಿಂದ ತಯಾರಾಗುವ ವ¸ುUಳಿಗೆ ಅಂಗೋರ ತುಪಟವ£್ನು ಬೆg¸ುವುದು ್ಪ À್ತ À ್ಪ À É À
ಅಂಗೋರ ಆಡು
ಬಹಳ ಉಪಯುಕ.್ತ ಅವು ಬಹಳ ದಿನ ಬಾಳಿಕೆ ಬರುತª,É ಸುಕ್ಕಾUುವುದಿಲ್ಲ. ಅವುಗ¼£್ನು ್ತ À À À ನುಸಿ ಹಿಡಿಯದಂತೆ ಮಾಡುವುದೂ ಸುಲ¨s.À ಉತೃಷವಾದ ರv್ನÀ ಗಂಬಳಿಗ¼ು, ಹೊದೆಯುವ ್ಟ À ಕಂಬಳಿ, ಗªÅÀ ಸುಗ¼ು, ನಾನಾ ವಿzsದ ಉಡುಪುಬಟೆU¼ು ಇದರಿಂದ ತಯಾರಾಗುತª.É À À ್ಟ À À ್ತ (ಎ.ಎಂ.)
ಅಂಗೋಲ : ದಕ್ಷಿಣ ಆಫಿPzಲ್ಲಿgುವ ಒಂದು ಸ್ವvಂತ್ರ ಗಣರಾಜ್ಯ (ಸ್ವಾvಂತ್ಯ ್ರ À À À À À ್ರ
ಪqದ ದಿನ 11 ನªಂಬರ್ 1975). ಸªುಭಾಜಕ ವೃತ್ತದ ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ಕಾಂಗೋ ಮತ್ತು É É À ಕ್ಯೂನೀನ್ ನದಿಗಳ ನqುವೆ ಇರುವ ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್ ತೀರ¥zೀಶ; (12º ಮತ್ತು 18º ದಕಿಣ À ್ರÀ É ್ಷ ಅಕ್ಷಾಂಶ. 12º 30' ಮತ್ತು 25º ಪೂರ್ವ ರೇಖಾಂಶ) ಈ ದೇಶದ ಪಶಿªುದಲ್ಲಿ ದಕಿಣ ್ಚ À ್ಷ ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್ ಸಾಗರ, ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ ಕಾಂಗೊ, ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿ ನಮೀಬಿಯ ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ಕಾಂಗೋ ಮತ್ತು ಜಾಂಬಿóಯ ಗಣರಾಜ್ಯಗಳಿವೆ. ಉತ್ತರ-ದಕ್ಷಿಣವಾಗಿ 1,368 ಕಿಮಿ. ಪೂರ್ವ-ಪಶಿªುವಾಗಿ 1,287 ಕಿಮಿ. ಇದ್ದು 1,493 ಕಿಮೀ. ಉದ್ದದ ಸªುುದ್ರ ತೀರವಿರುವ ್ಚ À À ಈ ದೇಶದ ಒಟ್ಟು ವಿಸ್ತೀರ್ಣ 12,46,700 ಚ.ಕಿಮೀ. ಒಟ್ಟು ಜನ¸ಂಖ್ಯೆ 12,531,357 À (2000). ರಾಜಧಾನಿ ಸಾಓ ಪೌಲೋದ ಲುವಾಂಡ; ಜನ¸ಂಖ್ಯೆ 12,00,000 (2000) À ಸಾಕ್ಷರತೆ ಶೇ.67.4 ಭಾಷೆಗಳು ಪೋರ್ಚುಗೀಸ್ ಮತ್ತು ಬಂಟು. ಅಂಗೋಲವ£್ನು ಎರqು ಮುಖ್ಯ ವಲಯಗ¼ನ್ನಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಬಹುದು : 1. À À À ಕqಲತೀರ, 2.ಪ¸್ಥÀ ¨ೂಮಿ. ತೀರ¥zೀಶ ಹಿತPgವಾದ ವಾಯುಗುಣವ£್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ; À ್ರ Às ್ರÀ É À À À ಆದರೆ 4000' ದಿಂದ 6000' ಎತgದ ಪ¸್ಥ¨ೂಮಿ ಶೇತªರ್ಣೀಯರ ವಾಸP್ಕÉ ಅನುಕೂಲವಾದ ್ತ À ್ರ À Às ್ವ À  ವಾಯುಗುಣವ£್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ತೀರ¥zೀಶzಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 15' ಮಳೆ ಬೀಳುತz; À ್ರÀ É À ್ತ É ಆದರೆ ಒಳೆಯ ವಾಯುಗುಣವ£್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಪ¸್ಥÀ ¨ೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಸುಮಾರು ್ಳ À ್ರ Às 60 ಮಳೆ. ಇಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಉಪಯುಕವಾದ ಮರUಳಿರುವ ದಟವಾದ ಕಾಡುಗಳಿವೆ; ಆದರೆ ್ತ À ್ಟ ಇವುಗಳಿಂದ ಪಯೋಜನª£್ನು ಪqಯಲು ಸಾಕµ್ಟು ಪಯತ್ನಗ¼ು ನqದಿಲ್ಲ. ್ರ À À É À ್ರ À É 15ನೆಯ ಶvªiÁನದ ಉತರಾzರ್sದಲ್ಲಿ ಭಾರvP್ಕÉ ಸªುುದ್ರ ಮಾರ್ಗವ£್ನು ಅರ¸ುತ್ತ À À ್ತ À À À À À ಹೊರಟ ಪೋರ್ಚುಗೀಸ್ ನಾವಿಕರು 1482ರಲ್ಲಿ ಅಂಗೋಲ ತೀರಪ್ರದೇಶವನ್ನು ತಲುಪಿದgು. ಕೊಂಚPೂಂಚವಾಗಿ ದೇಶದ ಒಳಬಾಗದ ಪರಿಚಯ ಮಾಡಿಕೊಂಡgು. À É s À 1575ರಲ್ಲಿ ಪಾವ್‍ಲೋ ಡಯಸ್ ದ ನೋವೇ ಎಂಬ ಪೋರ್ಚುಗೀಸ£ು ಅಂಗೋಲಕ್ಕೆ À ಹೋಗಿ ಲುವಾಂಡ ನಗರವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದನು. ಪೋರ್ಚುಗೀಸರ ಆಕ್ರಮಣ ಹೀಗೆ ಮುಂದುವರಿಯಿತು. 1617ರಲ್ಲಿ ಬೆನ್‍ಗೂಲ ನಗರ ಸ್ಥಾಪಿತವಾಯಿತು. ಪ್ರಸ್ಥಭೂಮಿ ಪ್ರದೇಶವನ್ನಾಕ್ರಮಿಸಿ ಸ್ವಾಧೀನಕ್ಕೆ ತಂದುಕೊಳ್ಳುವ ಕೆಲಸ ಬಹುಕಾಲ ಹಿಡಿಯಿತು. ಈ ಮಧ್ಯೆ 19ನೆಯ ಶತಮಾನದ 8ನೆಯ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಯುರೋಪಿನ ಪ್ರಬಲ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಏರ್ಪಟ್ಟಿz್ದÀ ಮೇಲಾಟ ಕಚ್ಚಾಟಗ¼£್ನು ನೋಡಿ ಪೋರ್ಚುಗಲ್ ಸರ್ಕಾರ ಅಂಗೋಲದಲ್ಲಿ À À ತನ್ನ ಸ್ವಾಮ್ಯವನ್ನು ಸ್ಥಿರಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಸಾಧ್ಯವಾದಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಾಂತಗಳನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಈ ಗೊಂದಲದ ಮಧ್ಯೆ ದೇಶದ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳನ್ನು ಸzುಪಯೋಗ¥ಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುªÅÀ ದP್ಕÉ ಪೋರ್ಚುಗಲ್ ಸರ್ಕಾರP್ಕÉ ಸಾzs್ಯÀ ವಾಗ¯ೀ ಇಲ್ಲ; À À É ಅಲ್ಲದೆ ಸಣ್ಣ ದೇಶವಾದ್ದರಿಂದ ಅದP್ಕÉ ಹೆಚ್ಚಾದ ಸೌಕರ್ಯಗ¼ೂ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಆದ್ದರಿಂದ À
