ಕರ್ಣ ನಂದಿನಿ ಶಿಲ್ಪಿಗಳು ನಾನಾವಿಧ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು, ವಿಚಿತ್ರ ಪದ್ಧತಿಯಂತೆ ನಜರುಮಾಡಿದನು. ಔರಂಗಜೇಬನ ದುರು ವಾದ ಚಿನ್ನ ಬೆಳ್ಳಿಯ ಪರಿಗೆಗಳಿಂದ ಹೆಣೆಯಲ್ಪಟ್ಟ ವಸ್ತ್ರಗಳೂ, ದೇಶವು ಸಫಲವಾಯಿತು--ಸಭೆಯು ತಿಳಿದುಕೊಂಡಿತು; ಮಖಮಲ್, ಮAಶ್, ನವರುಬಟ್ಟೆಗಳು, ಚಾಂದಿನೀಲು, ಶಿವಾಜಿಯು ತಿಳಿದುಕೊಂಡನು, ಶಿವಾಜಿ-ಔರಂಗಜೇಬ ಗುಡಾರಗಳು, ಫರದೆಗಳು, ಹಾಗುಗಳು, ಶಾಲುಗಳು, ಅಂಗಿ ಇವರಿಬ್ಬರೂ ಸ್ಪರ್ಧಿಗಳಲ್ಲ, ದಾಸನು ಪ್ರಭುವಿನ ಸಂಗಡಲೂ, ಗಳು, ಬೇಗಮರಿಗಾಗಿ ಸುವರ್ಣರತ್ಯಾದಿ ಭೂಷಣಗಳು, ದುರ್ಬಲನು ಬಲವಂತನ ಸಂಗಡಲೂ ಯುದ್ಧ ಮಾಡುವುದು ವಿವಿಧ ಬಣ್ಣಗಳುಳ್ಳ ಚಿತ್ರವಿಚಿತ್ರ ವಸ್ತುಗಳು--ಇವೇ ಹುಚ್ಚುತನ ! ಮೊದಲಾದ ಅನೇಕ ಪದಾರ್ಧೆಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಭರತ ಈ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ತೋರ್ಪಡಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಚಕ್ರವರಿಯು ಖಂಡದಲ್ಲಿರುವ ಒಳ್ಳೆಯ ಕೆಲಸಗಾರರು ತಿಂಗಳಗಟ್ಟಳೆ ಸಂಬ ನಜರನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿ, ವಿಶೇಷ ಆದರವನ್ನು ತೋರಿಸದೆ, ಶಿವಾ ಳವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ, ಚಕ್ರವರ್ತಿಯು ಆಜ್ಞಾನುಸಾರ, ಜಿಗೆ ಪಾಂಚಹಚಾರಿ' (ಅಂದರೆ ಪಂಚಸಹಸ್ರ ಸೇನಾಪತಿ'ಗಳ ಪ್ರತಿದಿನವೂ ದುರ್ಗದಲ್ಲಿ ಕೆಲಸಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ” ಔರಂಗ ನಡುವೆ ಕುಳ್ಳಿರಿಸಿದನು. ಆಗ ಕಣ್ಣುಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಂಕಿಯ ಕೆಂಡಗಳು ಜೇಬನಿಗಾಗಿಯೂ, ವಿಲಾಸಪ್ರಿಯರಾದ ಬೇಗಮರಿಗಾಗಿಯೂ ಸುರಿಯುವಂತಿರಲು, ಶರೀರವು ಕೋಶ್ರೀಧದಿಂದ ನಡುಗುತ್ತಿರಲು, ಮತ್ತು ಉಳಿದ ಅಂತಃಪುರದಜನರಿಗಾಗಿಯ ಆವಶ್ಯಕಗಳಾದ ಹಲ್ಲುಗಳನ್ನು ಕಡಿಯುತ್ತ ಶಿವಾಜಿಯು ಅಸ್ಸು ಟಸ್ವರದಿಂದ ವಿವಿಧ ವಸ್ತುಗಳು ಅಲ್ಲಿ ತಯಾರಾಗುತ್ತಿದ್ದುವು. <tಏನು ! ಪಾಂಚ್‌ಹಚಾರಿ! ಚಕ್ರವರ್ತಿಯು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರಕ್ಕೆ - ಅಷ್ಟರೊಳಗೆ ಶಿವಾಜಿಯ 14 ದಿವಾನ್ ” ಎಂಬ ಅರಮನ ಬಂದಾಗ ಶಿವಾಜಿಯ ರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿ ಎಷ್ಟು ಮಂದಿ ಪಾಂಚ್ ಯನ್ನು ಸಮೀಪಿಸಿದನು. ಸಾಧಾರಣವಾಗಿ ಚಕ್ರವರ್ತಿಯು ಹಚಾರಿಗಳಿರುವರೋ ನೋಡಬಹುದು; ಮತ್ತು ಅವರು ಆ ಮಂದಿರದಲ್ಲಿಯೇ ವಾಸಮಾಡುತ್ತಿರುವನು; ಆದರೆ ಶಿವಾ ದುರ್ಬಲರಲ್ಲವೆಂದು ಸಹಜವಾಗಿ ತಿಳಿಯಬಹುದು.” ಎಂದು ಜಿಗೆ ತನ್ನ ಐಶ್ವಠ್ಯವನ್ನು ತೋರ್ಪಡಿಸಲುದ್ದೇಶಿಸಿ, ಸ್ವಚ್ಛಶಿಲಾ ಹೇಳಿದನು. ನಿರ್ಮಿತವೂನಾನಾವಿಧ ವಿಚಿತ್ರ ಪದಾರ್ಧಮಂಡಿತವೂ ಅದ್ವಿತೀ ನಡೆಯಬೇಕಾದ ಕೆಲಸಗಳು ಮುಗಿದ ತರುವಾಯ - ಯವೂ ಆದ ದಿವಾನ್ ಖಾನ್' ಎಂಬ ಅರಮನೆಯಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ರ್ಬಾರು ಮುಗಿಯಿತು, ಚಕ್ರವರ್ತಿಯು ಎದ್ದು ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಮಳೆಗಳಿಂದ ಕೆತ್ತಲ್ಪಟ್ಟ ಸರಕಾಂತಿ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿತವಾದ ಬೇಗಂಮಹಲಿಗೆ ಹೋದನು, ಆಗ ನದಿಯ ಪ್ರವಾಹದಂತೆ ಮಯೂರ ಸಿಂಹಾಸನದಮೇಲೆ ಕುಳಿತಿದ್ದನು, ಅವನಿಗೆ ನಾಲ್ಕು ಜನಪ್ರವಾಹವು ಹೊರಗೆ ಓಡಿಬಂದು ಅವರವರ ನಿವಾಸಗ ಕತೆಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಬೆಳ್ಳಿಯ ಕಂಬಗಳಿದ್ದುವು. ಆ ಆಸನಕ್ಕೆ ಳಿಗೆ ಹೊರಟು ಹೋದರು, ಸಮುದ್ರದಂತಹ ಡಿಲೀನಗರ ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡದೊಡ್ಡ ಪ್ರಭುಗಳೂ, ಮುನ್ಸಬ್‌ದಾ ದಲ್ಲಿ ಜನಪ್ರವಾಹವು ಲೀನವಾಗಿ ಹೋಯಿತು. ರರೂ, ಉಮಾವುಗಳೂ, ಸೇನಾಪತಿಗಳೂ ನಿಶ್ಯಬ್ದವಾಗಿ ನಿಂತಿ ಶಿವಾಜಿಯ ವಾಸಕ್ಕಾಗಿ ಒಂದು ಮನೆಯ ನಿರ್ದೇಶಿಸಲ್ಲ ದ್ದರು, ರಾಮಸಿಂಹನು ಶಿವಾಚೆಯ ವಿಷಯವನ್ನು ರಕ್ಷಕ ಟೈತು, ಮಹಾರೋಷದಿಂದ ಅವನು ಸಾಯಂಕಾಲ ಆ ಮನೆ ಭಟರಿಗೆ ತಿಳಿಯಪಡಿಸಿ, ಸಭಾಭವನಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶಮಾಡಿದನು. ಯಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬನೇ ಏನನ್ನೂ ಚಿಂತಿಸುತ್ತ ಕುಳಿತನು. ಡಿಲೀನಗರದ ವೈಭವವನ್ನು ನೋಡಿ ಶಿವಾಜಿಯು ಅನು ಸ್ವಲ್ಪಹೊತ್ತಿಗೆ ಚಕ್ರವರ್ತಿಯ ಅಪ್ಪಣೆಯು ಈ ರೀತಿಯಾಗಿ ಮಾನ ಪಡತೊಡಗಿದನು; ರಾಜಸಭೆಗೆ ಹೋದ ತರುವಾಯ ಬಂದಿತು, 1ಇಂದು ಸಾರ್ವಭೌಮನ ಇದಿರಿಗೆ ಕುಪಿತನಾಗಿ ಚಕ್ರವರ್ತಿಯ ಉದ್ದೇಶವು ಅವನಿಗೆ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ತಿಳಿಯಿತು ಶಿವಾಜಿಯು ಹೇಳಿದ ಮಾತುಗಳು ಬಾದಶಹರಿಂದ ಕೇಳಲ್ಲ ಇಪ್ಪತ್ತು ವರುಷಗಳಕಾಲ ಯಾರು ಸ್ವಾತಂತ್ರವನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿ ಟ್ಟಿದೆ. ಆದರೆ ಚಕ್ರವರ್ತಿಯು ಶಿವಾಜಿಯನ್ನು ಶಿಕ್ಷಿಸಲು ಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕೆ ತನ್ನ ಸಂಗಡ ಯುದ್ಧ ಮಾಡಿ, ಕೊನೆಗೆ ತನಗೆ ಉದ್ದೇಶಿಸಿಲ್ಲ, ಇನ್ನು ಮುಂದೆ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರನಿಗೆ ಬಾದಶಹನ ಆಧೀನನಾಗಿ ಬಹಳ ಸಹಾಯಮಾಡಿದನೋ, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ದರ್ಶನವು ಆಗಲಾರದು.” ದಿಂದ ಡಿಲೀನಗರಕ್ಕೆ ತನ್ನನ್ನು ಯಾರು ನೋಡಲು ಬಂದಿರು ಮುಂದೆ ತನಗೆ ಅಪಾಯವಿರದೆಂದು ಶಿವಾಜಿಯು ಯೋಚಿ ವನೊಅಂಥವನನ್ನು ಚಕ್ರವರ್ತಿಯು ಯಾವರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಸನ್ಮಾ. ಸಿದನು, ಬೇಟೆಗಾರನು ಸಿಂಹವನ್ನು ಹಿಡಿದುಕೊಳ್ಳುವದಕ್ಕೆ ಧನುಃ ಶಿವಾಜಿಯು ಸಾಮಾನ್ಯನಂತೆ ಸಭಾಭವನದಲ್ಲಿ ನವು ಬಲೆಯನ್ನು ಹೆಣೆಯುವಂತ, ಊರನ, ದುರ್ಬುದ್ಧಿಯವನ ಸಗಿ ನಿಂತಿರುವನು! ಅವನ ಮುಖದಲ್ಲಿ ಬೆಚ್ಚಗಿರುವ ಬೆವರು ಆದ ಚಕ್ರವರ್ತಿಯು ಶಿವಾಜಿಯನ್ನು ನಿರ್ಬಂಧದಲ್ಲಿಡುವುದಕ್ಕೆ ಪ್ರವಹಿಸತೊಡಗಿತು, ಆದರೆ ಉಪಾಯವಿಲ್ಲ; ಸಾಧಾರಣ ತಾಂತ್ರಿಕರನ್ನು ಪ್ರೇರೇಪಿಸುತ್ತಿದ್ದನು, ಶಿವಾಜಿಯು ತನ್ನ ಕೇವಕರಂತ ಸಮ್ರಾಟನಿಗೆ ಸಲ್ಲಾಂಮಡಿ ಶಿವಾಜಿಯು ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಹೀಗೆಂದು ಯೋಚಿಸತೊಡಗಿದನು-Itಈಬಲೆ
