ಕರ್ನಾಟಕ ನಂದಿನಿ ಬಹು ಭಾಗವು ಈ ಪಧ್ವಂಸ ಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಯೇ ವಿನಿಯುಕ್ತ ಹೆಸರು, ಹೀಗೆಯೇ ನೋಡುತ್ತ ಹೋದರೆ ಎಲ್ಲೆಲ್ಲಿ ಪಿತ್ತವಿ ವಗಿಹೋಗಿ ಸಾರವರ್ಗವನ್ನು ಪಚಿಸುವಶಕ್ತಿ ಕಡಮೆಯಾಗು ರುವುದೋ ಅಲ್ಲೆಲ್ಲವೂ ಯಾವದಾದರೂ ಒಂದು ವಿಧದ ಆ ವಡು; ಪಿಷ್ಟವರ್ಗವು ಪಕ್ಕಾಶಯದಲ್ಲಿ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಜೀರ್ಣವಾ ಉನಕ್ರಿಯೆ ನಡೆಯುತ್ತಲೇ ಇರುವುದು, ಈ ಕ್ರಿಯೆಗಳ ಗುವ ಸಂಭವವಿರಲು ಆವಶಯರಸದ ಶಕ್ತಿಯನ್ನೇಕೆ ಹಾಳು ವಿಷಯವೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಇಲ್ಲಿ ಚರ್ಚಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಅವಕಾಶವಿಲ್ಲದು ಮಾಡುವುದು ಇದರ ಮೇಲೆ ಬಾಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಹೊತ್ತು ದರಿಂದ ಇದನ್ನು ಉದಾಹರಣಾರ್ಧವಾಗಿ ಇಲ್ಲಿ ಕೊಟ್ಟಿರು ಆಹಾರವು ನಿಂತಿದ್ದರೆ ಬಾಯಲ್ಲಿ ಯೇ ಶೃತ್ಮಸಂಚಯವಾಗಿ ವೆವು. ಬಾಯಿ ದುರ್ಗಂಧವುಯವಾಗುವುದು, ಬಾಯಿ ಸುಗಂಧಮ ಇನೂ ಗ್ರೀಷಾದಿ ಮೂರು ಋತುಗಳಲ್ಲಿ ಕ್ರಮವಾಗಿ ಯಮಗಿರುವುದು ಲೋಕರಂಜನೆಗೂ ದುರ್ಗಂಧಮಯವಾ ವಾತದ ಸಂಚಯವೂ ಪ್ರಕೋಪವೂ ಶಮನವೂ ಆಗುವುವು, ಗಿರುವುದು ಅವಹೇಳನಕೂ ಕಾರಣವಾಗುವುದಿಲ್ಲವೇ ? ವರ್ಷದಿ ಮೂರು ಋತುಗಳಲ್ಲಿ ಪಿತ್ತದ ಸಂಚಯವೂ ಇದೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಟ್ಟು ನಮ್ಮ ಪೂರ್ವಕರು ಎಷ್ಟು ಪ್ರಕೋಪವೂ ಶಮನವೂ ಆಗುವುವ, ಶಿಶಿರಾದಿ ಮೂರು ಹೊತ್ತಿರಬೇಕಾದುದು ಅತ್ಯವಶ್ಯಕವೋ ಅಷ್ಟು ಹೊತ್ತಿಗೆ ಋತುಗಳಲ್ಲಿ ಶ್ರೇಷ್ಟದ ಸಂಚಯವೂ ಪ್ರಕೋಪವೂ ಶಮನ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಬಾಯಲ್ಲಿ ಆಹಾರವನ್ನಿಟ್ಟುಕೊಂಡಿರಬೇಡಿರಿ,- ವೂ ಆಗುವುದು, ಈ ತ್ರಿದೋಷಗಳ ಸಂಚಯಪ್ರಕೋಪ ಎಂದು ಉಪದೇಶಿಸುವುದೂ ಅಲ್ಲದ ( ಶೀಘ್ರಭಜೀ ಚಿರ ಶಮನವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಪೂರ್ವಾಹ್ನವು ವಸಂತರ್ತುವನ್ನನುಕರಿ ಸ್ಮಾಯಿ, ಎಂಬ ಉಕ್ತಿ ಇದನ್ನು ದೃಢೀಕರಿಸುವುದು.) ಬಾಯ ಸುವುದೆಂದೂ ಮಧ್ಯಾಹ್ನವು ಬ್ರಹ್ಮವನ್ನನುಕರಿಸುವುದೆಂದೂ ನ್ನು ಪಚನಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸುವುದೇ ಇಲ್ಲ. ಆದುದರಿಂದ ಅಪರಾಹ್ನವು ವರ್ಷತರ್ುವನ್ನನುಕರಿಸುವುದೆಂದೂ ಮಧ್ಯರಾತ್ರಿ ಆಮಾಶಯ ಪಕ್ಕಾಶಯ ಮಧ್ಯಸ್ಥವಾದ ಪಿತ್ರವೆಂದು ಸುತ್ತು ಹೇಮಂತರ್ತುವನ್ನನುಕರಿಸುವುದೆಂದೂ ರಾತ್ರಿಯ ಕೊನೆಯ ತಾಚಾರ್ಯರು ಹೇಳಿರುವುದು, ಈ ಪಿತ್ತರಸವು ಅನ್ನ ವಾಹಿ ಭಾಗವು (ನಾಲ್ಕು ಗಳಿಗೆಯಹೊತ್ತು) ಶಿಶಿರರ್ತು ವನ್ನನುಕರಿಸು ನೀ ನಾಡೀಗತವಾದ ಆಹಾರದಲ್ಲಿ ದೇಹದ ಸ್ಥಿತಿವೃದ್ಧಿ ಗಳಿಗೆ ವುದೆಂದೂ ಸುಶ್ರುತಾಚಾರ್ಯರ ಮತವು, ಆ ಆ ಋತುಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವ ಯಾವ ಭಾಗಗಳು ಬೇಕೊ ಅವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂ ಕಾಣುವ ಶೀತೋಷ್ಟಗುಣಗಳು ದಿನದ ಆ ಆ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಡು ಪಚನ ಮಾಡುವುದು, ಇದೇ ಜರಕಾಗ್ನಿಯೆನಿಸುವ ಪಿತ್ತ ಕಾಣುವುದರಿಂದ ಈ ವಿಭಾಗವು ಸರಿಹೋಗುವುದು, ತ್ರಿದೋ। ರಸದ ಆದಾನಕ್ರಿಯ. ಇದೇ ಪಿತ್ತರಸತೇರಸ, ( Chymie- ಷಗಳ ಸಂಚಯಾದಿಗಳು ಕಾಲರೀತಿಯಿಂದ ಹೀಗಾಗುವುವು. or chyle ), ದೋಷ, ಮೂತ್ರ, ಏಷ್ಯ- ಇವನ್ನು ಬೇರೆ ಕಾಲವೇನೋ ದೋಷದ ಸಂಡಯಾದಿಯನ್ನು ಮಾಡುವುದಕ್ಕೆ ಬೇರೆ ಮಾಡುವುದು, ದೇಹಕ್ಕೆ ಯಾವುದು ಬೇಕೋ ಅದನ್ನಿ ತಕ್ಕುದಾದರೂ ದೇಹಪ್ರಕೃತಿ ಅದಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿದ್ದ ಪಕ್ಷ ಓುಕೊಂಡು ಉಳಿದುದನ್ನು ತ್ಯಜಿಸುವುದೂ ಆದಾನಕ್ರಿಯೆ ದಲ್ಲಿ (ಎಂದರೆ ಆ ಸಂಚಯಾದಿಗಳಿಗೆ ಅವಕಾಶವನ್ನು ಕೊಡ ಯೇ ಅಷ್ಟ, ಮತ್ತೆ ದೇಹದಲ್ಲಿ ನಡೆವ ಸಮಸ್ಯ- ಅಗ್ನಿ ಕ್ರಿ ತಕ್ಕುದಲ್ಲದಿದ್ದರೆ, ಆ ಸಂಚಯಾದಿಗಳು ಆಗುವುದಿಲ್ಲ. ಮತ್ತೆ ಯೆಯ ಪಿತ್ತಜವೆಂದು ಹೇಳಿದೆವಷ್ಟೆ, ಪಿತ್ರವು ಅನ ಪಚ ದೋಷಸಂಚಯಾದಿಗಳು ಆಹಾರ ವಿಹಾರಾದ್ಧನುಗುಣವಾಗಿ ನಾದಿಗಳಿಗೆ ಸಹಕಾರಿಯಾದರೆ ಅದಕ್ಕೆ ಪಚಕಾಗ್ನಿಯೆಂದು ಯ ಭೇದಿಸುವವ ಇದರಿಂದ ಸಿದ್ಧವಾಗುವುದಿಷ್ಟುಹೆಸರು; ಯಕೃತ್ತು, ಪೀಹ ಮೊದಲಾದ ಕೆಲವು ಭಾಗಗ ಮನುಷ್ಯನು ಕಾಲಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಂಡು ತನ್ನ ದೇಹ ಇಲ್ಲಿ ಅನ್ನ ರಸದ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳಿಗೆ ವರ್ಣದ್ರವ್ಯಗಳನ್ನು ಪ್ರಕೃತಿಯನ್ನು ನೋಡಿಕೊಂಡು ತದನುಸಾರವಾಗಿ ಆಹಾರ ಕಟ್ಟು ರಕ್ತವೃದ್ಧಿಗೆ ಸಹಕಾರಿಯಾದರೆ ಅದಕ್ಕೆ ರಂಜಕಾಗಿ ವಿಹಾರಗಳನ್ನು ಕ್ರಮಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು, ಹಾಗೆ ಮಾಡಿದರೆ ಯಂದು ಹೆಸರು; ಹೃದಯಾದಿಗಳಲ್ಲಿದ್ದುಕೊಂಡು ಬುದ್ದಿ ಅವನಿಗೆ ಯಾವ ಬಾಧಯ ಇರುವದಿಲ್ಲ; ಅದಕ್ಕೆ ವಿಪರೀತ ಸರಣಾದಿಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿ ಮನೋರಧಸಾಧನವನ್ನು ವಾಗಿ ನಡೆದರೆ ಬಾಧೆ ಸಿದ್ಧವಾಗಿಯೇ ಇರುವುದು, ಯಾವ ಮಾಡುವುದಕ್ಕೆ ಸಾಧಕಾಗಿಯೆಂದು ಹೆಸರಿ; ಕಣ್ಣಿಗೆ ರೂಪ ದೂಷಸಂಚಯವು ದೇಹದಲ್ಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗುವುದೋ ಆಗ ಗ್ರಹಣಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಕೊಡುವುದಕ್ಕೆ ಆಲೋಚಕಗಿಯೆಂದು ಆ ಆ ದೂಷಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗುವ ವರ್ಗದ ಅಹಾರವನ್ನು ಹೆಸರು; ಚರ್ಮಗತವಾಗಿ ದೇಹಕ್ಕೆ ಸವರಿಕೊಂಡ ಗಂಧಾದಿ ಕಂಡರೆ ನಮಗೆ ಜುಗುಪ್ಪೆ ಹುಟ್ಟುವುದು, ಈ ಹೆಗ್ಗುರುತನ್ನು ಗಳನ್ನು ಗ್ರಹಿಸುವುದೂ ನೀವುವುದೂ ಮದುವುದೂ-ಮೊದ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡರೆ ಎಷ್ಟೋ ಪ್ರಯೋಜನವಿರುವುದು, ಆದುದರಿಂದ ದೇಹಕ್ಕೆ ಹಿತವನ್ನು ಮಾಡುವುದೂ ಇತ್ಯಾದಿ ಉದಾಹರಣೆಗಾಗಿ ಮಧುರವಸ್ತುಗಳ ಸೇವನೆಯಿಂದ ಕ್ಷೇಷ್ಯವು ವ್ಯಾದರಗಳಲ್ಲಿ ನಿರತವಾದುದಕ್ಕೆ ಭಾಜಕಾಗ್ನಿಯಿಂದ ವೃದ್ಧಿಹೊಂದುವುದಷ್ಟ, ದೇಹದಲ್ಲಿ ಶ್ರೇಷ್ಠವ ತುಂಬಿಕೊಂ
