ಅಲಂಕಾರ ಶಿಲೆಗಳು ನಿದೇfಶಿಸಿದ್ದಾನೆ ರುದ್ರಟನಂತೂ ವಿಸರವನ್ನು ದೋಶವೆಂದೇ.ಇದನ್ನೆಲ್ಲ ಗಮನಿಸಿದರೆ ಇವರು ರಸಾದಿಗಳನ್ನು ಕೂಡ ಅಲಂಕಾರವೆಂದಾಗ ವಿಶಾಲಾಥ f ದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಹಾಗೆನ್ನವದೆನ ಹೊರತು ಸಂಕುಜಿತಾಥ fದಲ್ಲಲ್ಲವೆಂದು ತಿಳಿದು ಬರುತ್ತದೆ. ಶಭ್ದಾಥಾ fಲಂಕಾರಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಇತಿಹಾಸ ಭಾರತೀಯರ ಭೇದಪ್ರಭೇದ ಮೋಹವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.ಭರತನಲ್ಲಿದ್ದ ನಾಲ್ಕೇ ಅಲಂಕಾರಗಳು ಅಗ್ನಿ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ೧೬, ಭಾಮಹನಲ್ಲಿ ೩೮,ದಂಡಿಯಲ್ಲಿ ೩೭ ಉದ್ಭಟನಲ್ಲಿ ೪೧, ವಾಮನನಲ್ಲಿ ೩೧,ರುದ್ರಟನಲ್ಲಿ ೫೫,ಭೋಜನನಲ್ಲಿ ೫೪,ಮಮ್ಮಟನಲ್ಲಿ ೬೯,ರುಯ್ಯಕನಲ್ಲಿ ೮೧,ವಿಶ್ವನಾಥನಲ್ಲಿ ೮೯,ಅಪ್ಪಯ್ಯ ದೀಕ್ಷಿತನಲ್ಲಿ ೧೦೦ ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ವಿಸ್ತಾರಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.ಇವುಗಳ ಲಕ್ಷಣ ಲಕ್ಷ್ಯ ಸಮನ್ವಯ, ವಿಭಾಗ ನಿಣ f ಯಗಳಿಗೆ ಇಲ್ಲಿ ಎಡೆಯಿಲ್ಲ. ಅಲಂಕಾರಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ಕೆಲವೊಂದು ಮುಖ್ಯ ತತ್ತ್ವವಗಳ ಆಧಾರದಿಂದ ವಗೀfಕರಣ ಮಾಡಿದ ಕೀತಿf ರುಯ್ಕಕನದು ಇವನು ಪ್ರಕಾರ-ಸಾದ್ರುಶ್ಯ ವಿರೋಧ , ಶ್ರುಂಖಲಾ,ನ್ಯಾಯ ,ಕಾವ್ಯಾನ್ಯಾಯ ಲೊಕನ್ಯಾಯ, ಗೂಡಾರ್ಥ ಇವು ಮೂಖ್ಯ ವಿಭಾಜಕ ತತ್ವಗಳು ಭೇದ, ಅಭೇದ, ಆರೋಪ,ಆಧ್ಯವಸಾಯ, ವಿಶೇಶ್ಯ ವಿಶೆಶಣಭಾವ ಪದ ವಾಕ್ಯಗತತ್ವ ಇತ್ಯಾದಿಗಳು ಕಾರಕ ಧರ್ಮಗಳು
ರಸೌಚಿತ್ಯದ ದ್ರುಶ್ತಿಯನು ಬಿಟು ಕೆವಲ ಚಕಿತ ಗೊಲಿಸುವ ಉದೆಶದಿಂದ ತಮ್ಮ ಶಕ್ತಿಪ್ರಧಶfನಕ್ಕಾಗಿ ಬರೆಯುವ ಅಲಂಕಾರಗಳಿಗೆ ಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸ್ಥಾನವಿಲ್ಲವೆಂದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ದ್ವನಿವಾದಿಗಳು ತೋರಿಸಿದರು.ಇದಕ್ಕೆ ಚಿತ್ರವೆಣಬ ಹೆಸರನ್ನು ಕೊಟ್ಟು ಆಧಮಕಾವ್ಯ ವೆಂದರೆ ಇದೇ ಎಂದು ತೀಮಾfನಿಸಿದರು.ದುಷ್ಕರ ಯಮಕಾದಿ ಚಮತ್ಕಾರ ಪ್ರದಶ f ನ ಕಾವ್ಯದ ಗುರಿಯಲ್ಲವೆಂಬದನ್ನು ಸಾರಿದರು.ಇದು ತಪ್ಪು ದಾರಿ ಹಿಡಿದ ಕವಿಗಳ ಮಾಗfದಶfನಕೆಂದು ನುಡಿದ ಮಾತು :ಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿ ವಿಶಾಲಾಥfದ ಉಚಿತಾಲಂಕಾರಕ್ಕೆ ಸ್ಥಾನವಿಲ್ಲವೆಂದು ಹೇಳಿದ ಮಾತಲ್ಲ.ಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿ ಸೌಂದಯf ಮಯವಾದ ಶಬ್ದಾಥf ಸಾಹಿತ್ಯದ ಅಗತ್ಯವನ್ನು ಭಾರತೀಯ ಲಾಕ್ಷಣಿಕರಾರು ಆಲ್ಲಗಳೆದಿಲ್ಲ.ಸೌಂದಯ್‍fಕ್ಕೆ ಪಯಾfಯವಾದ ಅಲಂಕಾರ ಕಾವ್ಯದ ಆತ್ಮವೇ ಸರಿ.ವ್ಯಂಗ್ಯಾಥ f ಸ್ಪಶ fವಿದ್ದಾಗಲು ಅಲಂಕಾರದ ಚಮತ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಕುಂದಿಲ್ಲ ವ್ಯಂಗ್ಯಾರ್ಥಶೂನ್ಯವಾದ ಅಲಂಕಾರ ಮಾತ್ರ ನಿಶ್ಟ್ರಯೋಜಕ ಅದು ಅಲಂಕಾರವೇ ಅಲ್ಲ.ನೋ ಭಾರತೀಯ ಕಾವ್ಯವಿಮಾಂಸೇ, ಅಲಂಕಾರ ಶಿಲೇಗಳು
ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ರಚನೆ,ಬಣ್ಣವಿರುವ ಉತ್ತಮ ಕೆತ್ತನೆ,ಕೆಸಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗಿ ಕಟ್ಟಡದ ಸೌಂದಯ f ವದಿfಸುವ ಕಲ್ಲುಗಳು.ಸುಂದರ ವಿಗ್ರಹಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಅಲಂಕಾರ ಸಾದನೆಗಳನ್ನು ಕಡೆಯುವುದರಲ್ಲಿಯು ಬಳಸುವರು. ಭಾರತದಲ್ಲೂ ಕನಾfಟಕದಲ್ಲೂ ಈ ವಗ f ದ ಅನೇಕ ಮನಮೋಹಕ ಶಿಲೇಗಳು ಸಿಗುತ್ತವೆ. ದೇಹಲಿ,ಕನಾfಟಕ ಈ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಗತಕಾಲದ ಅನೇಕ ಭವ್ಯಸೌಧಘಳನ್ನು ವಿಂಧ್ಯಶೀಲಾಸ್ಥೋಮಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ವೊಂದು ಬಗೆಯ ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣದ ಜಲಜಶೀಲೇಯಿಂದ ನಿಮಿfಸಿದ್ದಾರ.ನೂರಾರು ವಷ fಗಳಾದರು ಈ ಸೌದಿಗಳು ಇಂದಿಗೂ ಭವ್ಯವಾಗಿ ರಾರಾಜಿಸುತ್ತಿವೆ.ಅಲ್ಲದೆ ಈಚಗೆ ಬ್ರಿಟೀಶರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ನಿಮಾfಣವಾದ ನವದೇಹಲಿ ಅನೇಕ ಭವ್ಯಸೌದಗಳ ನಿಮಾfಣಕ್ಕು ಈ ಕೆಂಪು ಮರಳು ಶಿಲೆಯನ್ನೇ ಭಳಸಿದ್ದಾರೆ.ಇದು ಸಮಕನ ರಚನೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದೇ ಅಲ್ಲದೆ ಶಿಲ್ಪಿಯ ಚಾಣಕಕೆ ಸುಲಭವಾಗಿ ಬಗ್ಗುವ ವಿಶೇಷ ಗುಣವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಂಭಣ್ಣದ ಜೊತೆಗೆ ಬಿಳಿ ತಿಳಿಹಳದಿ,ಊದಾ,ಮುಂತಾದ ಭಣ್ಣಗಳು ಉಂಟು.ಇವು ಬಹೂ ನಾಜುಕಾದ ಕೆತ್ತನೆ ಕೆಲಸಕ್ಕೂ ಹೆಸರು ವಾಸಿ. ಇದಕ್ಕೂ ಮಿಗಿಲಾದ ಸುಂದರ ಶಿಲೇಯೆಂದರೆ ಅಮೃತ ಶಿಲೆ ಹಾಗ್ಲಾಲ್ಲು.ಇದು ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ಹಾಲಿನಂತೆ ಬಿಳುಪಾಗಿದ್ದರೂ ಇದರಲ್ಲಿ ನಾನಾವಣ f ವೈವಿಧ್ಯಗಳಿವೆ.ತಿಳಿಹಸಿರು,ತಿಳಿಗೆಂಪು ಕೃಷ್ಣವಣ f ಬಣ್ಣಬಣ್ಣದ ಚಿಕ್ಕೆಗಳು ಇತ್ಯಾಧಿ.ಜಲಜ ಶಿಲಾವಗ fದ ಸಣ್ಣ ಶಿಲೆ,ಹೆಚ್ಚಿನ ಶಾಕಾ,ಒತ್ತಡಗಳ ಪ್ರಭಾವಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗಿ ಅಮೃತ ಶಿಲೆಯಾಗಿ ಮಾಪ fಡಿತ್ತದೆ.ಈಗಾಗಿ ಇದೋಂದು ರೂಪಾಂತರಿತ ಶಿಲೆ.ಕಣರಚನೆ ಒಂದೇ ಸಮಾನಾಗಿರುವ ಕಾರಣ ಇದು ಶಿಲ್ಪಕ್ಕ, ಕೆತ್ತನಗೆ ಬಹೂ ಒಪ್ಪವಾದ ಶಿಲೆ.ಅದರಲ್ಲೂ ಕಣಗಳ ಗಾತ್ರ ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿದ್ದಲ್ಲಿ ವಿಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಕಡೆಯುವುದಕ್ಕೆ ಬಹೂ ಉತ್ತಮ.ನಮ್ಮ ದೇಶದ ಅಮೃತ ಶಿಲೆ ಅರಾವಳಿ ಶಿಲಾಸ್ಥೋಮಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದು,ಜೋದಾಪುರಬಳಯ ಮಕ್ರಾನ್ ಅಜ್ಮೀರನ ಖಾವ f ಜೈಪುರದ ಮಾನ್ಳಾ ಮತ್ತು ಬೈನ್ ಸ್ಳಾನ ಈ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸಿಗಿತ್ತದೆ. ಜಬಲ್ ಪುರದ ಬಳಿ ನಮ fದಾನದಿ ಹಾದು ಹೋಗುವ ಇಕ್ಕೇಲಗಳಲೂ ಬಣ್ಣ ಬಣ್ಣದ ಮನಮೋಹಕ ಅಮೃತ ಶಿಲೆಗಳಿವೆ.ಜಗತ್ತ್ಪ್ರಸಿದ್ದವಾದ ಸುಂದರ ತಾಜ್ ಮಹಾಲ್,ಅಭ್ಭುವಿನ ಜೈನ ದೇವಾಲಯಗಳು,ಇತ್ತೀಛೀನ ಪಲಾನಿಯ ಸರಸ್ವತಿ ಮಂದಿರ ಮತ್ತು ದಯಾಲ್ ಬಾಗ್ ಬಳಿಯ ರಾಧಾಸ್ವಾಮಿ ಮಂದಿರ ಮುಂತಾದವುಗಳ ನಿಮಾfಣದಲ್ಲೂ ಅಮೃತ ಶಿಲೆಯನ್ನು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಭಳಸಿ ಸುಂದರ ಕೆತ್ತನೆಗಳನ್ನು ಮೋಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಕನಾfಟಕದ ಅಲಂಕಾರ ಶಿಲೆಗಳು.ಕನಾfಟಕದ ಅಮೂಲ್ಯ ಖನಿಜಸಂಪಾನ್ಮೂಲಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.ಖನಿಜಗಳಣಾಧರಿಸಿದ ಕೈಗಾರಿಕ ಪ್ರಗತ್ತಿಯಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯ ಮುಂಚೂನೆಯಲ್ಲಿದೆ.ಲೋಹ ಖನಿಜಗಳಂತೆಯೆ ಅಲಂಕರಣ ಶಿಲೆಗಳೂ ರಾಜ್ಯದ ಬೊಕ್ಕಸಕ್ಕೆ ಹೇರಳ ಆದಾಯ ತರುವ ಸಂಪನ್ಮೂಲವೆನ್ನಿಸಿವೆ . ನಮ್ಮ ನಾಡಿನ ಶಿಲಾ ಬಳಕೆಗೆ ಸುರ್ದಿರ್ಘವಾದ ಇತಿಹಾಸವಿದೆ . ಪ್ರಾಚಿನ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ಕಟ್ಟಡಗಳಿಗಾಗಿ ವಿಶೆಶವಾಗೀ ಅಲಂಕರಣ ವಸ್ತುವಾಗಿ ವ್ಯವಿಧ್ಯಮಯ ಶಿಲೆಗಳನ್ನು ಉಪಯೊಗಿಸಿರುವುದನ್ನು ಕಾಣಾಬಹುದು . ಅದರಲ್ಲೂ ಗ್ರಾನೈಟ್ ಮತ್ತು ಕರೀಕಲ್ಲಿನ ಹೇರಳ ಸಂಪನ್ಮೂಲ ನಮ್ಮ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಬಳಸಿದ ನುರಿತ ಶಿಲ್ಪಿಗಳು ಅದ್ಬುತ ಸ್ಮಾರಕ ದೇವಾಲಯ ಮೂತಿfಗಳನ್ನು ನಿಮಿfಸಿ ವಿಶ್ವಗಮನ ಸೆಳದಿದ್ದ್ಆರೆ. ಬೇಲೂರು,ಹಳೆಬೀಡುಗಳ ಹೊಯ್ಸಳದ ಕಲಾಕೃತಿಯು ,ಶ್ರವಣಬೆಳಗೋಳದ ವಿಶ್ವವಿಖ್ಯಾತ ಬಾಹುಬಲಿಯ ವಿಗ್ರಹ,ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಬವ್ಯ ವಿಧಾನಸೌಧ ಹಂಪೆಯ ಸುಂದರ ಶಿಲಾರಥ ಮುಂತಾದವು ವಾಸ್ತು ಶಿಲ್ಪದ ಉತ್ಕೃಷ್ಟ ಮಾದರಿಗಳು ಎನ್ನಿಸಿವೆ. ನಾಡಿನುದ್ದಗಲಕ್ಕೂ ಕಂಡು ಬರುವ ಬುರುಜಗಳು ದೇವಸ್ಥಾನ ಶಿಲಾಶಾಸನ ಕಲ್ಲು ಕಂಬ ,ಗರುಡುಗಂಬ,ಮಾಸ್ತಿಕಲ್ಲು ಯುದ್ದಸ್ಮಾರಕಗಳು ಜೊತೆಗ ಬೀತಿಗಳ ಮೇಲೆ ಮೂಡಿಸಿದ ಕಲ್ಲು ಹೂಬಳ್ಳಿ ದೇವತೆ,ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಹೀಗೆ ಶಿಲೆಯಲ್ಲಿ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಅರಳಿಸುವುದನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಕನಾfಟಕದಲ್ಲಿ ಬೆಟ್ಟಗುಡ್ಡಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ನೆಲಮಟ್ಟ್ದಲ್ಲಿ ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಶಿಲ್ಪಸಂಪನ್ಮೂಲ ಅಡಗಿದೆ.ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಅಗ್ನಿ ಶಿಲೆಗಳಾದ ಗ್ರನೈಟ್ ಡಾಲೆರೈಟ್ ಬಸಾಲ್ಟ್ ಬಹುಮುಖ್ಯವಾದ ಅಲಂಕರಣ ಶಿಲೆಗಳು ಇವಲ್ಲದೆ ಬೆಣ್ಣಚುಕ್ಕಳು ಬಳಪದ ಕಲ್ಲು ಮರಳು ಗಲ್ಲು ಪದರು ಶಿಲೆ ಸುಣ್ಣಶಿಲೆ ಹಾಗೂ ಅನೇಕ ರೂಪಾಂತರಿತ ಶಿಲೆಗಳು ಶಿಲಾ ಉದ್ದಮದಲಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಗಳಸಿಕೊಂಡಿವೆ.ಅಖಂಡವಾಗಿ ದೊರೆಯುವ ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಶಿಲೆಗಳನ್ಉ ಗಮನಿಸಿ ಸಕಾfದಿಂದ ಗುತ್ತಿಗೆ ಪಡೆದು ಕಲ್ಲು ಗಣಿಗಾರಿಕೆ ಮಾಡಿತ್ತಿರುವ ಖಾಸಗಿ ಸಮಸ್ಥೆಗಳು ನಾಡಿನಾದ್ಯಂತೆ ಕಾಯಾfಚರಣಿ ಮಾಡತ್ತಿವೆ.ಉತ್ತಮ ತಂತ್ರಜ್ಝಾನದ ಫಲವಾಗಿ ಅಲಂಕಾರ ಶಿಲೆಗಳು ನಿದೇfಶಿಸಿದ್ದಾನೆ ರುದ್ರಟನಂತೂ ವಿಸರವನ್ನು ದೋಶವೆಂದೇ.ಇದನ್ನೆಲ್ಲ ಗಮನಿಸಿದರೆ ಇವರು ರಸಾದಿಗಳನ್ನು ಕೂಡ ಅಲಂಕಾರವೆಂದಾಗ ವಿಶಾಲಾಥ f ದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಹಾಗೆನ್ನವದೆನ ಹೊರತು ಸಂಕುಜಿತಾಥ fದಲ್ಲಲ್ಲವೆಂದು ತಿಳಿದು ಬರುತ್ತದೆ. ಶಭ್ದಾಥಾ fಲಂಕಾರಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಇತಿಹಾಸ ಭಾರತೀಯರ ಭೇದಪ್ರಭೇದ ಮೋಹವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.ಭರತನಲ್ಲಿದ್ದ ನಾಲ್ಕೇ ಅಲಂಕಾರಗಳು ಅಗ್ನಿ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ೧೬, ಭಾಮಹನಲ್ಲಿ ೩೮,ದಂಡಿಯಲ್ಲಿ ೩೭ ಉದ್ಭಟನಲ್ಲಿ ೪೧, ವಾಮನನಲ್ಲಿ ೩೧,ರುದ್ರಟನಲ್ಲಿ ೫೫,ಭೋಜನನಲ್ಲಿ ೫೪,ಮಮ್ಮಟನಲ್ಲಿ ೬೯,ರುಯ್ಯಕನಲ್ಲಿ ೮೧,ವಿಶ್ವನಾಥನಲ್ಲಿ ೮೯,ಅಪ್ಪಯ್ಯ ದೀಕ್ಷಿತನಲ್ಲಿ ೧೦೦ ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ವಿಸ್ತಾರಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.ಇವುಗಳ ಲಕ್ಷಣ ಲಕ್ಷ್ಯ ಸಮನ್ವಯ, ವಿಭಾಗ ನಿಣ f ಯಗಳಿಗೆ ಇಲ್ಲಿ ಎಡೆಯಿಲ್ಲ. ಅಲಂಕಾರಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ಕೆಲವೊಂದು ಮುಖ್ಯ ತತ್ತ್ವವಗಳ ಆಧಾರದಿಂದ ವಗೀfಕರಣ ಮಾಡಿದ ಕೀತಿf ರುಯ್ಕಕನದು ಇವನು ಪ್ರಕಾರ-ಸಾದ್ರುಶ್ಯ ವಿರೋಧ , ಶ್ರುಂಖಲಾ,ನ್ಯಾಯ ,ಕಾವ್ಯಾನ್ಯಾಯ ಲೊಕನ್ಯಾಯ, ಗೂಡಾರ್ಥ ಇವು ಮೂಖ್ಯ ವಿಭಾಜಕ ತತ್ವಗಳು ಭೇದ, ಅಭೇದ, ಆರೋಪ,ಆಧ್ಯವಸಾಯ, ವಿಶೇಶ್ಯ ವಿಶೆಶಣಭಾವ ಪದ ವಾಕ್ಯಗತತ್ವ ಇತ್ಯಾದಿಗಳು ಕಾರಕ ಧರ್ಮಗಳು
ರಸೌಚಿತ್ಯದ ದ್ರುಶ್ತಿಯನು ಬಿಟು ಕೆವಲ ಚಕಿತ ಗೊಲಿಸುವ ಉದೆಶದಿಂದ ತಮ್ಮ ಶಕ್ತಿಪ್ರಧಶfನಕ್ಕಾಗಿ ಬರೆಯುವ ಅಲಂಕಾರಗಳಿಗೆ ಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸ್ಥಾನವಿಲ್ಲವೆಂದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ದ್ವನಿವಾದಿಗಳು ತೋರಿಸಿದರು.ಇದಕ್ಕೆ ಚಿತ್ರವೆಣಬ ಹೆಸರನ್ನು ಕೊಟ್ಟು ಆಧಮಕಾವ್ಯ ವೆಂದರೆ ಇದೇ ಎಂದು ತೀಮಾfನಿಸಿದರು.ದುಷ್ಕರ ಯಮಕಾದಿ ಚಮತ್ಕಾರ ಪ್ರದಶ f ನ ಕಾವ್ಯದ ಗುರಿಯಲ್ಲವೆಂಬದನ್ನು ಸಾರಿದರು.ಇದು ತಪ್ಪು ದಾರಿ ಹಿಡಿದ ಕವಿಗಳ ಮಾಗfದಶfನಕೆಂದು ನುಡಿದ ಮಾತು :ಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿ ವಿಶಾಲಾಥfದ ಉಚಿತಾಲಂಕಾರಕ್ಕೆ ಸ್ಥಾನವಿಲ್ಲವೆಂದು ಹೇಳಿದ ಮಾತಲ್ಲ.ಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿ ಸೌಂದಯf ಮಯವಾದ ಶಬ್ದಾಥf ಸಾಹಿತ್ಯದ ಅಗತ್ಯವನ್ನು ಭಾರತೀಯ ಲಾಕ್ಷಣಿಕರಾರು ಆಲ್ಲಗಳೆದಿಲ್ಲ.ಸೌಂದಯ್‍fಕ್ಕೆ ಪಯಾfಯವಾದ ಅಲಂಕಾರ ಕಾವ್ಯದ ಆತ್ಮವೇ ಸರಿ.ವ್ಯಂಗ್ಯಾಥ f ಸ್ಪಶ fವಿದ್ದಾಗಲು ಅಲಂಕಾರದ ಚಮತ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಕುಂದಿಲ್ಲ ವ್ಯಂಗ್ಯಾರ್ಥಶೂನ್ಯವಾದ ಅಲಂಕಾರ ಮಾತ್ರ ನಿಶ್ಟ್ರಯೋಜಕ ಅದು ಅಲಂಕಾರವೇ ಅಲ್ಲ.ನೋ ಭಾರತೀಯ ಕಾವ್ಯವಿಮಾಂಸೇ, ಅಲಂಕಾರ ಶಿಲೇಗಳು
ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ರಚನೆ,ಬಣ್ಣವಿರುವ ಉತ್ತಮ ಕೆತ್ತನೆ,ಕೆಸಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗಿ ಕಟ್ಟಡದ ಸೌಂದಯ f ವದಿfಸುವ ಕಲ್ಲುಗಳು.ಸುಂದರ ವಿಗ್ರಹಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಅಲಂಕಾರ ಸಾದನೆಗಳನ್ನು ಕಡೆಯುವುದರಲ್ಲಿಯು ಬಳಸುವರು. ಭಾರತದಲ್ಲೂ ಕನಾfಟಕದಲ್ಲೂ ಈ ವಗ f ದ ಅನೇಕ ಮನಮೋಹಕ ಶಿಲೇಗಳು ಸಿಗುತ್ತವೆ. ದೇಹಲಿ,ಕನಾfಟಕ ಈ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಗತಕಾಲದ ಅನೇಕ ಭವ್ಯಸೌಧಘಳನ್ನು ವಿಂಧ್ಯಶೀಲಾಸ್ಥೋಮಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ವೊಂದು ಬಗೆಯ ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣದ ಜಲಜಶೀಲೇಯಿಂದ ನಿಮಿfಸಿದ್ದಾರ.ನೂರಾರು ವಷ fಗಳಾದರು ಈ ಸೌದಿಗಳು ಇಂದಿಗೂ ಭವ್ಯವಾಗಿ ರಾರಾಜಿಸುತ್ತಿವೆ.ಅಲ್ಲದೆ ಈಚಗೆ ಬ್ರಿಟೀಶರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ನಿಮಾfಣವಾದ ನವದೇಹಲಿ ಅನೇಕ ಭವ್ಯಸೌದಗಳ ನಿಮಾfಣಕ್ಕು ಈ ಕೆಂಪು ಮರಳು ಶಿಲೆಯನ್ನೇ ಭಳಸಿದ್ದಾರೆ.ಇದು ಸಮಕನ ರಚನೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದೇ ಅಲ್ಲದೆ ಶಿಲ್ಪಿಯ ಚಾಣಕಕೆ ಸುಲಭವಾಗಿ ಬಗ್ಗುವ ವಿಶೇಷ ಗುಣವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಂಭಣ್ಣದ ಜೊತೆಗೆ ಬಿಳಿ ತಿಳಿಹಳದಿ,ಊದಾ,ಮುಂತಾದ ಭಣ್ಣಗಳು ಉಂಟು.ಇವು ಬಹೂ ನಾಜುಕಾದ ಕೆತ್ತನೆ ಕೆಲಸಕ್ಕೂ ಹೆಸರು ವಾಸಿ. ಇದಕ್ಕೂ ಮಿಗಿಲಾದ ಸುಂದರ ಶಿಲೇಯೆಂದರೆ ಅಮೃತ ಶಿಲೆ ಹಾಗ್ಲಾಲ್ಲು.ಇದು ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ಹಾಲಿನಂತೆ ಬಿಳುಪಾಗಿದ್ದರೂ ಇದರಲ್ಲಿ ನಾನಾವಣ f ವೈವಿಧ್ಯಗಳಿವೆ.ತಿಳಿಹಸಿರು,ತಿಳಿಗೆಂಪು ಕೃಷ್ಣವಣ f ಬಣ್ಣಬಣ್ಣದ ಚಿಕ್ಕೆಗಳು ಇತ್ಯಾಧಿ.ಜಲಜ ಶಿಲಾವಗ fದ ಸಣ್ಣ ಶಿಲೆ,ಹೆಚ್ಚಿನ ಶಾಕಾ,ಒತ್ತಡಗಳ ಪ್ರಭಾವಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗಿ ಅಮೃತ ಶಿಲೆಯಾಗಿ ಮಾಪ fಡಿತ್ತದೆ.ಈಗಾಗಿ ಇದೋಂದು ರೂಪಾಂತರಿತ ಶಿಲೆ.ಕಣರಚನೆ ಒಂದೇ ಸಮಾನಾಗಿರುವ ಕಾರಣ ಇದು ಶಿಲ್ಪಕ್ಕ, ಕೆತ್ತನಗೆ ಬಹೂ ಒಪ್ಪವಾದ ಶಿಲೆ.ಅದರಲ್ಲೂ ಕಣಗಳ ಗಾತ್ರ ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿದ್ದಲ್ಲಿ ವಿಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಕಡೆಯುವುದಕ್ಕೆ ಬಹೂ ಉತ್ತಮ.ನಮ್ಮ ದೇಶದ ಅಮೃತ ಶಿಲೆ ಅರಾವಳಿ ಶಿಲಾಸ್ಥೋಮಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದು,ಜೋದಾಪುರಬಳಯ ಮಕ್ರಾನ್ ಅಜ್ಮೀರನ ಖಾವ f ಜೈಪುರದ ಮಾನ್ಳಾ ಮತ್ತು ಬೈನ್ ಸ್ಳಾನ ಈ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸಿಗಿತ್ತದೆ. ಜಬಲ್ ಪುರದ ಬಳಿ ನಮ fದಾನದಿ ಹಾದು ಹೋಗುವ ಇಕ್ಕೇಲಗಳಲೂ ಬಣ್ಣ ಬಣ್ಣದ ಮನಮೋಹಕ ಅಮೃತ ಶಿಲೆಗಳಿವೆ.ಜಗತ್ತ್ಪ್ರಸಿದ್ದವಾದ ಸುಂದರ ತಾಜ್ ಮಹಾಲ್,ಅಭ್ಭುವಿನ ಜೈನ ದೇವಾಲಯಗಳು,ಇತ್ತೀಛೀನ ಪಲಾನಿಯ ಸರಸ್ವತಿ ಮಂದಿರ ಮತ್ತು ದಯಾಲ್ ಬಾಗ್ ಬಳಿಯ ರಾಧಾಸ್ವಾಮಿ ಮಂದಿರ ಮುಂತಾದವುಗಳ ನಿಮಾfಣದಲ್ಲೂ ಅಮೃತ ಶಿಲೆಯನ್ನು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಭಳಸಿ ಸುಂದರ ಕೆತ್ತನೆಗಳನ್ನು ಮೋಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಕನಾfಟಕದ ಅಲಂಕಾರ ಶಿಲೆಗಳು.ಕನಾfಟಕದ ಅಮೂಲ್ಯ ಖನಿಜಸಂಪಾನ್ಮೂಲಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.ಖನಿಜಗಳಣಾಧರಿಸಿದ ಕೈಗಾರಿಕ ಪ್ರಗತ್ತಿಯಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯ ಮುಂಚೂನೆಯಲ್ಲಿದೆ.ಲೋಹ ಖನಿಜಗಳಂತೆಯೆ ಅಲಂಕರಣ ಶಿಲೆಗಳೂ ರಾಜ್ಯದ ಬೊಕ್ಕಸಕ್ಕೆ ಹೇರಳ ಆದಾಯ ತರುವ ಸಂಪನ್ಮೂಲವೆನ್ನಿಸಿವೆ . ನಮ್ಮ ನಾಡಿನ ಶಿಲಾ ಬಳಕೆಗೆ ಸುರ್ದಿರ್ಘವಾದ ಇತಿಹಾಸವಿದೆ . ಪ್ರಾಚಿನ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ಕಟ್ಟಡಗಳಿಗಾಗಿ ವಿಶೆಶವಾಗೀ ಅಲಂಕರಣ ವಸ್ತುವಾಗಿ ವ್ಯವಿಧ್ಯಮಯ ಶಿಲೆಗಳನ್ನು ಉಪಯೊಗಿಸಿರುವುದನ್ನು ಕಾಣಾಬಹುದು . ಅದರಲ್ಲೂ ಗ್ರಾನೈಟ್ ಮತ್ತು ಕರೀಕಲ್ಲಿನ ಹೇರಳ ಸಂಪನ್ಮೂಲ ನಮ್ಮ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಬಳಸಿದ ನುರಿತ ಶಿಲ್ಪಿಗಳು ಅದ್ಬುತ ಸ್ಮಾರಕ ದೇವಾಲಯ ಮೂತಿfಗಳನ್ನು ನಿಮಿfಸಿ ವಿಶ್ವಗಮನ ಸೆಳದಿದ್ದ್ಆರೆ. ಬೇಲೂರು,ಹಳೆಬೀಡುಗಳ ಹೊಯ್ಸಳದ ಕಲಾಕೃತಿಯು ,ಶ್ರವಣಬೆಳಗೋಳದ ವಿಶ್ವವಿಖ್ಯಾತ ಬಾಹುಬಲಿಯ ವಿಗ್ರಹ,ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಬವ್ಯ ವಿಧಾನಸೌಧ ಹಂಪೆಯ ಸುಂದರ ಶಿಲಾರಥ ಮುಂತಾದವು ವಾಸ್ತು ಶಿಲ್ಪದ ಉತ್ಕೃಷ್ಟ ಮಾದರಿಗಳು ಎನ್ನಿಸಿವೆ. ನಾಡಿನುದ್ದಗಲಕ್ಕೂ ಕಂಡು ಬರುವ ಬುರುಜಗಳು ದೇವಸ್ಥಾನ ಶಿಲಾಶಾಸನ ಕಲ್ಲು ಕಂಬ ,ಗರುಡುಗಂಬ,ಮಾಸ್ತಿಕಲ್ಲು ಯುದ್ದಸ್ಮಾರಕಗಳು ಜೊತೆಗ ಬೀತಿಗಳ ಮೇಲೆ ಮೂಡಿಸಿದ ಕಲ್ಲು ಹೂಬಳ್ಳಿ ದೇವತೆ,ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಹೀಗೆ ಶಿಲೆಯಲ್ಲಿ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಅರಳಿಸುವುದನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಕನಾfಟಕದಲ್ಲಿ ಬೆಟ್ಟಗುಡ್ಡಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ನೆಲಮಟ್ಟ್ದಲ್ಲಿ ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಶಿಲ್ಪಸಂಪನ್ಮೂಲ ಅಡಗಿದೆ.ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಅಗ್ನಿ ಶಿಲೆಗಳಾದ ಗ್ರನೈಟ್ ಡಾಲೆರೈಟ್ ಬಸಾಲ್ಟ್ ಬಹುಮುಖ್ಯವಾದ ಅಲಂಕರಣ ಶಿಲೆಗಳು ಇವಲ್ಲದೆ ಬೆಣ್ಣಚುಕ್ಕಳು ಬಳಪದ ಕಲ್ಲು ಮರಳು ಗಲ್ಲು ಪದರು ಶಿಲೆ ಸುಣ್ಣಶಿಲೆ ಹಾಗೂ ಅನೇಕ ರೂಪಾಂತರಿತ ಶಿಲೆಗಳು ಶಿಲಾ ಉದ್ದಮದಲಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಗಳಸಿಕೊಂಡಿವೆ.ಅಖಂಡವಾಗಿ ದೊರೆಯುವ ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಶಿಲೆಗಳನನ್ನುಗಮನಿಸಿ ಸಕಾfದಿಂದ ಗುತ್ತಿಗೆ ಪಡೆದು ಕಲ್ಲು ಗಣಿಗಾರಿಕೆ ಮಾಡಿತ್ತಿರುವ ಖಾಸಗಿ ಸಮಸ್ಥೆಗಳು ನಾಡಿನಾದ್ಯಂತೆ ಕಾಯಾfಚರಣಿ ಮಾಡತ್ತಿವೆ.ಉತ್ತಮ ತಂತ್ರಜ್ಝಾನದ ಫಲವಾಗಿ ಇಂದು ಯಾಂತ್ರಿಕರಣವಾಗಿರುವ ಶಿಲಾಗಣಿಗಾರಿಕೆ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚುಪ್ರಗತಿ ಸಾದಿಸಿದೆ.ಶಿಲೆಗಳ ಸ್ವಭಾವ ಅವುಗಳಲ್ಲಿರುವ ಸೀಳು ಮುಂತಾದವುಗಳನ್ನಾದರಿಸಿ ಹಲಗೆ ಫಲಕ ಘನಾಕೃತಿಗಳಾಗಿ ಕಲ್ಲನ್ನು ಘಣಿಯಿಂದ ತೆಗೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.ವಜ್ರದತುಧಿ ಬ್ಲೇಡು ಮುಂತಾದ ಸಾದನಗಳಿಂದ ಶಿಲೆಯನ್ನು ಕೊರೆದು ಅಪೇಕ್ಷಿತ ರೂಪಕ್ಕೆ ತಂದು ಕತ್ತರಿಸಿ ಮೆರಗು ಕೊಟ್ಟು ಕಲ್ಲನ್ನು ಆಕಶಿfಕ ಕಲ್ಲನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುವ ಈ ಉಧ್ಯಮ ಹಲವು ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿಗಳ ಬಂಡವಾಳದೊಂದಿಗೆ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿದೆ. ಅಲಂಕರಣ ಶಿಲೆಯಿಂದಾಗಿ ಗ್ರಾನೈಟ್ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಮುಖ್ಯಗಳಿಸಿದೆ.ಈ ಶಿಲೆಯಲ್ಲಿನ ಖನಿಜಗಳ ಗಾತ್ರ,ಕಣಬಂಧ ಆಕಾರ,ಬಣ್ಣ ರಚನೆರಾಸ ಯನಿಕ ಸಂಯೊಜನೆ ಅಲಂಕರಣ ಶಿಲೆಯಾಗಲು ಹೆಚಿಯುಕ್ತವೆನ್ನಿಸಿದೆ.ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಬಣ್ಣ ಹೊಂದಿದ್ದು ಶೂಕ್ಷ್ಮ ಬಿರುಕುಗಳು ಮೂಡಿದ್ದರೆ ಅಂತಹ ಶಿಲೆಯ ಮೌಲ್ಯ ಕಡಿಮೆ.ಅಲ್ಲದೆ ಪೈರೆಟ್,ಮ್ಯಾಗ್ನಟೈಟ್,ಸ್ಟೀನ್ ,ಠೂಮ fಲಿನ್ ಮುಂತಾದ ಖನಿಜಗಳಿದ್ದಲ್ಲಿ ಬೇಗ ಶಿಥಿಲವಾಗಿ ಶಿಲೆಯ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ಕುಂದಿಸುತ್ತವೆ.ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಏಕರೂಪ ಬಣ್ನ ವಿರುವ ಹೆಚ್ಚ್ಉ ವ್ಯಾಪ್ತಿವಿರುವ ಶಿಲೆಗಳು ಅಲಂಕರಣ ಶಿಲೆಯಾಗಿ ಹೆಚ್ಚು ಬೇಡಿಕೆಗಳಿಸುತ್ತಿವೆ.ಗ್ರಾನೈಟ್ ಶಿಲೆಯನ್ನು ಸಾದಾರಣವಾಗಿ ಮೀಟರನ ಅಳತೆಗಲ್ಲನಾಗಿ ಗಣಿಯಿಂದ ತೆಗೆಯುತ್ತಾರೆ.ಇಂನ ದರದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಗುಣದ ಘನಕೃತಿಯ ಅಳತೆ ಗಲ್ಲು ೧೫೦೦ ಡಾಲರಿಗೂ ಹೆಚ್ಚುಬೆಲೆಹೊಂದಿದೆ.ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಹೊರದೇಶದಲ್ಲಿ ಅಲಂಕರಣ ಶಿಲೆಗಳ ಬೇಡಿಕೆ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತಿದೆ ಅಲಂಕರ ಶಿಲೆಯ ಉದ್ಯಮ ಈ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ವಾಷಿfಕ ಸಾವಿರಾರು ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿಗೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿದೇಶಿ ವಿನಿಮಯ ಗಳಿಸುತ್ತಿವೆ,ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಅಲಂಕಾರಿಕ ಶಿಲೆಗಳು ವಿಸ್ತಾರವಾಗಿ ಹರಡಿದರೂ ಅವುಗಳನ್ನು ಸೂಕ್ತವಾಗಿ ಪತೆಹಚ್ಚಿ ಉದ್ಪಾದನೆಯ ಕಾಯಾfಚರಣೆ ಮಾಡಿತ್ತಿರುವುದು.ಕೇವಲ ಸಿಮಿತ ಪ್ತದೇಶದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ .ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಅವುಗಳ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ವೈಜಾನಿಕವಾಗಿ ಅರಿತು ಸಂಪನ್ಮೂಲದ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ನಿಖರವಾಗಿ ಅಳೆದು ಸ್ವಸ್ಟವಾದ ಜಾಡುಗಳನ್ನು ಇನ್ನು ಗುರುತಿಸಬೇಕಾಗಿದೆ.ಅದರಿಂದ ಗ್ರಾನೈಟ್ ಗನಿಗಾರಿಕೆ ಇನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿನ ಯಶಸು ಸಾದಿಸ ಬೇಕಾಗಿದೆ.ಸದ್ಯಯದಲ್ಲಿ ಈಉದ್ಯಮ ಖಾಸಗಿಯವರ ಕೈಯಲ್ಲಿದ್ದು ಸಾಹಸ್ರಾರು ಮಂದಿ ಕಾಮಿfಕರಿಗೆ ಉದ್ಯೋಗ ಒದಗಿಸಿದೆ.ಅಲಂಕರಣ ಶಲಗಳ ಉಪಯೋಗ ಕೂಡ ಬಹು ಮವಾಗಿದೆ.ಕಟ್ಟಡಗಳಿಗೆ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಚಪ್ಪಡಿ ರೂಪದಲ್ಲಿ ನೆಲಹಾಸುಗಳಾಗು ಭಿತಿಗಳ ಫ಼ಲಕವಾಗಿ ಗೂಗಿಗಳಲ್ಲಿ ಕೆತ್ತನೆಗಾಗಿ , ಉತ್ತಮ ಗುಣ್ಣಮಟಾದ ಹಲವು ರ್ಂಗಿನ ಮೆರಗು ಕೂಟ್ಟ ಗ್ರಾನೈಟನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ . ಆದ್ದುನಿಕ ಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ಅಡುಗೆ ಮನೆಯ ಜಗುಲಿಯಿಂದ ಹಿಡಿದು
