ಉರಗವರ್ಗ
ಸುಸ್ತನಿ ಕಪಾಲರಚನೆಯ೦ತೆ ರೂಪುಗೊ೦ಗಡುವು. ಭುಜಪಟ್ಟೀ ಮತು ಸೂ೦ಟಫಟೀಗಳೂ ರಚನೆಯಲಿ ಸುಸ್ತನಿಗಲಿಗಿರುವ೦ತೆಯೆ ರೂಪುಗೊ೦ಗಡುವು. ಸುಮಾರು ಟ್ರೀಯಾಸಿಕ್ ಕಲಪದ ಅ೦ತ್ಯಭಾಗದ ವೇಲೆಗೆ ಸುಸ್ತನಿಗಳ್ನೂ ಹೊಲುವ ಉರಗಗಳು ಕಾಣಸಿಕೊಂಡವು. ಇವು ಯಾವುವೂ ಇಂದು ಉಲದಿಲ್ಲ ಕಾಟಲೊಳಿಸಾರಿಯೆ ಗಣದ ಪ್ರತ್ಯೆಣೆವಾದ ಕವಲಿನಿಂದ ಎಕೆಸಿಸಿದ ಉರಗಗಳ ಚೆರಿತ್ರೆ ದೇರೆಯು ಇದೆ. ಅವು ಡೈಆಪ್ಪಿಡ ಉರಗಗಳು. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಥೀಕೊ0ಡಾ೦ಶಿಯ ಗಣದ ಉರಗಗಳು ಬಹಳ ಮುಖ್ಯವಾದವು ಇವು ಮಾರಿಸಾಹಾರಿಗಳು. ಸಾಲೆಣ್ಣೀಪಸ್ ಎಯಿ ಜೀವಿ ಈ ಗಣದ ಒರಿದು ಏಶಿಷ್ಟ ಮಾದರಿ. ಬಹಳ ಬಲಿಷ್ಣವೊ ಉದ್ದವೊ ಅಗಿದ್ದಹಿರಿಗಾಲುಗಳು ಓಡಲು ಉಂವಾಗಿದ್ದರೆ ನೊಟಕಾದ ತುಂಗಾಲುಗಳು ಆಹಾರವೆನ್ನು ಬಾಚೂಳ್ಳಲುಎ ಚಾದುಕೊಫ್ಟ್ಲಣು ಕ್ಯಗಳಂತೆ ಉಂವಾಗಿದ್ದವು. ಇದರ ದೇಹ ಹೆಲ್ಲಿಯ ದೇಹದರಿತೆ. ತಲೆ ಮೊಸೆಕಿಯ ತಲೆಯೆರಿತೆ ಉದ್ದವಾದೆ ಚಾಲವೊ ಇತ್ತು ಇರಿಥ ಪುಂಗಳೇ ಮುರಿದ ಕಾಣಿಸಿಕೆಕೌರಿಡ ರೈಕ್ಕೊಳೆರಗ ಮತ್ತು ವಾಯುಮೊಡಲದ ಟಿರೊಳಡಾಕಿಕ್ಷ್ಯಲ್ ಉರಗಗಳ ಪಂಎವ೯ಜರಾಗಿರಬೇಕಶಿ. ಥೀಕೊಡಾರಿಶಿಯದ ಒರಿದು ಉಪಗಣ (ಸೆಚ್ ಆಡಳದ್) ಫೈಟೆಂರೀಸ್ಕೂ. ಇವು ಸುಂಳೆಂರರರಿತೆ ನಾಲ್ಲುಕಾಲುಗಳ ಮೇಲೆ ನಡೆದುವು. ಇಂದಿನ ಮೊಸೆಳೆಗಳನ್ನು ಇವು ಹೊಳೆಯ್ದಿದ್ದುವು. ಉದ್ದ 25'. ಭ್ಯರೊರಿಸಾಕ್ಸ್ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಆತ್ಮರಿತ ಕಗ್ರಿರ ಪ್ತಾಣಿಗಳು. ಮೊಸಳೆಗಳಲ್ಲಿ ನಾಸಿರಂಧ್ರ ಮೀನ ತುದಿಯಲ್ಲಿದ್ದರೆ ಫೆಪೆಪೀಸಾರ್ಸ್ಸೂಗಳಲ್ಲಿ ನಾಸಿಕರೆಂದ್ರೆಗಳು ತಲೆಯ ಮೇಲಾಪದಲ್ಲಿದ್ದುವು. ಲ ಥೀಕೊರಡಾಟ್ ಗಣದಿರಿದ ಎರಡು ಸ್ಥಭಂ ಕ್ರೈಖೆಗಳುಟಉದ್ಭಎಸಿದುವು. ಆ ಶಾಖೆಗಳ ವಿಂಗಡಣೆಗೆ ಮುಖ್ಯ ಆಧಾರವೆರಿದರೆ ಅವುಗಲ ಸೆಣಂಟಪಟ್ಟೆಯ ರಚನೆ ಒ೦ದು ಶಾಖೆ ಹಲ್ಲಿಗಳ ಸೌಂಶ್ಚಿಯೆ ಗಣ ಟೂ ಶಾಖೆ ಪಕ್ರಿಗಳ ಸೊರಿಟಪಟ್ಟಿಯುಳ್ಳ ಆಶ್ನಿತಿಶ್ಚಿಯ ಗಣ. ಈ ಎರಡು ಗಣದ ಜೀಏಗಳನ್ನೂ ಒಂಕ್ಷಾಗಿ ಡೈನೆವೀಡಾರಿಯ ಎರಿಬ ಗಣಕ್ಕ ಜೊಳೆದಿಸಿ ಆವಮೃ ಡೆಘಂಳಿಸಾಕ್ಸ್ ಎರಿದು ಕರೆಯಲಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಆ ಎರಡು ಶಾಖೆಗಳ ಜೀವಿಗಳ ಕಪಾಲ ಮತ್ತು ಸೊರಿಟಿಪಟ್ಟಿಯೆ ರಚನೆಗಳಲ್ಲೆ ವ್ಯತ್ಯಾಸಎದ್ದುವು. ಡ್ಡೆಊ ಇಯ್ಕೆಸಾಮಾನ್ಮವಾಗಿ ನಾಲ್ಲಾ ಉಂ ಊ 1ಮಾ೦ಸಾಹಾರಿ ದ್ಧಿಪಾದಿ ಡೈನೆವಿಸಾರುಗಳು ಅಥವಾ ಥೀರೊಊ. 7. ಬೃಹದಾಕಾದೇನೆ ಸ್ಸೂರೈತೆದ್ದೀಉಂಯುಉಂಕ್ರೈಝಾರಿಭಂರೈಕ್ಕೊಉಂ ಅಥವಾ ಅಶ್ನಿತುಂಸೊ 4. ಕವಚೆಧಾರಿಯುದ ದೈಕ್ಕೊಆದುಃಗಳು. ಥೀಉಂ ಮತ್ತು ಸೌಂಷೆವಿಡಗಳನ್ನು ಪೌರಿಶ್ಚಿಯ ಗಣಕ್ಷೆ (ಅಡಳದ್) ಪೇರಿಸಿದ ಮಿಕ್ಕ ಎರಡು ಬಗೆಗಳನ್ನು ಅದ್ನತಿಶ್ಚಿಯೆ ಇಯು ಆದರೆ ಮಾರಿಸಾಹಾರಿ ಥೀಉಂ ಗಂಗೊ ಮತ್ತು ಸೆಸಾಕಿಹಾರಿ ಆಶ್ನಿತೇನಂಮೊಡಗಳಿಗೂ ಯುವ ಹತ್ತಿರದೆ ಸೆಂಬರಿಧವೊ ಇರುವೊಲ್ಸ ಅವು ಎರಡು ನಿದಿ೯ಷ್ಣ ಗಣಗಳಿಗೆ ಸೇರಿವೆ. ಎಪ್ಪು ಜಾತಿಯ ಡೈಕ್ಕೊಆರಔಗಳಿದ್ದುವೆಂದು ಖಚಿತವಾಗಿ ಹೇಳಲು ಸಾಧ್ಯಎಲ್ಲ. ಇದುವರೆಗೆ ದೊರೆತಿರುವ ಪಳೆಯುಳಿಕೆಗಳು ನೂರಾರು ಬಗೆಯೆವು. ಅವುಗಳ ಸೆಂಖ್ಯೆ ಬಹುಶಃ 5,000 ಜಾತಿಗಳಿಗೂ ಹೆಚ್ಚು ಇತ್ತಂದು ಹೇಳಬಹುದು. ಪಳೆಯುಳಿಕೆಗಳು. ಇಂದಿನ ಉರಗಗಳ ರಚನೆ ಮತ್ತುಫಾ ಇವುಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ನಾವು ದ್ಭಕ್ಕೊಆಉಂ ವಿಷಯವಾಗಿ ಊಹಿಸೆಬಹುದು. ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಘಾಲಯಗಳ ಕಲಾಕಾರರು ರೈತಃನ್ದೀರಗಗಳ ಮಾದರಿಗಳನ್ನು ರೈಪ್ಪಂ ಸಂತೋಧೆನೆಗಳ ಮೇಲೆ ಆಧರಿಸಿ ರಚಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಪ್ರಾರಂಭೆದಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೆಂಎರಿಡ ರೈತೆಣ್ಯಳೆರಗಗಳು 2'.3'ಗಳಷ್ಟು ಚಿಕ್ಕದಾಗಿದ್ದೆರುಎ ಅವು ದ್ದಿಷಾದಿಗಳು. ಅವು ಅತಿವೇಗವಾಗಿ ಚಲಿಸಿ ಇತರ ಸೆಣ್ಣ ಸೆಣ್ಣ ಊಗಗಳಮ್ನ ಟೇಟೆಯುಡಿ ತಿನುತ್ರಿದ್ದವು. ಜೀವನ ಸಂಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಗೆದ್ದ ರೈತೆದ್ವೀರಗಗಳು ಸೆವ೯ತೊರಿಮುಖವಾಗಿ ಎಕಸಿಸಲು ಪ್ರಾರಝಸಿದುವು. ರೌಂಶ್ಚಿಂರು ಗಣದ ದೈಕ್ಕೊಳರಗಗಳು: ಈ ಗಣದ ಎರಡು ಉಪಗಣಗಳಲ್ಲಿ ಒರಿದು ದ್ಧಿಪಾದಿ ಮಾರಿಸಾಹಾರಿ ಥೀರೆಯೆಎಡಗಳು ಝಾ ಸೆಂಸ್ಮಹಾರಿ ಉಂಳು. ನೊದಲಿನವು ಆದಿ ಅಥವಾ ಮರಾತೆನವಾದ ಡೈನೆಠಿಸಾರುಗಳೆರಿದು ಪ್ಪಂದ್ಧವಾಗಿವೆ.
ಇವು ತಮ್ಮ ಮೊವ೯ಜರಂತೆ ದ್ವಿಷಾದಿಗಳಾಗಿ ಮಾರಿಸಾಹಾರಿಗಳಾಗಿದ್ದುವು. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಅನ್ಸೂಸಾರಸ್ ಜಾತಿ (ಜೀನಸ್) ಮತ್ತುಟೈರಾನೊಸಾರಸ್ ಕುಲಗಳು ಬಹಳ ಸಮ್ಯದ್ಧಿಯುಗಿ ಬೆಳೆದುವು. ಆವೆಕ್ಲಿವೊ ಪ್ರೆವ್ಯತ್ತಿಯೆ ಅತಿ ಬಲಿಪ್ಪಂದ ಮಾಊಹಾರಿ ದ್ಯತೆದ್ದೀಉಂಳು. ಇತರ ಉರಗಗಳಿಗೆ ಇವು ಅತಿ ಉಷೆದ್ರೆವಕಾರಿಗಳಾಗಿದ್ದುವು. ಆನ್ಸೂಳಸಾರಸ್ ಕುಲದ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಉದ್ದ 30"=50". ಆವಕ್ಕ ಘನ ಮತ್ತು ಕುಹವಾದ ನೊಳೆಗಳಿದ್ದುದರಿಂದ ಒಟ್ಟು ತೂಕ ಹಲವಾರು ಟನಿಪ್ಷ್ಟೆಆ ಇತ್ತು ಈ ಗಾತ್ರೆಕ್ಕ ಹೆಕಾಂಲಿಸುವಾಗ ಅದರ ತಲೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಚಿಕ್ಕದೆನಿಸಿದರೂ ವಾಸ್ತೆವವಾಗಿ ಅದು ಇತರ ಉರಗಗಳ ತಲೆಗಿಂತೆ ದೊಡ್ಡದಾಗಿತ್ತು. ಬಲವಾದ ದವಡೆ. ಉದ್ದ ಮತ್ತು ಮೊನಚಾದ ಹೆಲ್ಲುಗಳು, ಕೈಯ್ಕ ಮೊದಲ ನೊರು ಬೆರಳುಗಳಲ್ಲಿ ಅಗಲ ಮತ್ತು ಚೆಯ ನದಿಗಳು. ಸ್ಸೂಲ ಶರೀರವನ್ನು ಕೂರಲು ಬಲಿಷ್ಣವಾದ ನ್ಸೂವುಲುಗಳುಸ್ಸೂಷ್ಟು ಈ ವೂಯೆ ವ್ಯಶಿಪ್ರೈ ಇವು ಡೈಕ್ಕೂಳಿರಗಗಳನ್ನು ನಿಲ೯ಕ್ಷ್ಯದಿರಿದ ಕೆಮಿದು ತಿನುಪ್ಲೊವು. ಇದುವರೆಗೆ ಜೀಏಸಿದಕ್ರೈಛೇ'ಕ್ರೈಉಂ ಉ'ಊ ರೈಕ್ಕೊಬೆಂಗಳು ಭೂತಾಕಾರವಾಗಿ ಊ ಇಫುಸ್ಸೂ ಮುಖ್ಯವಾದ ಜಾತಿಗಳು (ಜಿನಪ್) ಸ್ತಾಂಟೆಎಳೆಸಾರಸ್, ಬ್ರಾಕಿಯೊಳೆಸಾರಷ್ ಮತ್ತು ಡಿಪ್ಲೊಳಡೆಣಂಕಸ್. ಅವಲ್ಲ ಸಸ್ಕಾಹಾರಿಗಳು. ಬಾಯೊಳೆಸಾರಸ್ ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಬಹಳ ಮುಖ್ಯವಾದದ್ದು. ಹೆಸರಿನ ಅರ್ಥ ಗುಂಗುಹೆಲ್ಲಿ. ಇದರ ಉದ್ದ ತೆಲೆಯಿರಿದ ಬಾಲದವರೆಗ 70-80'. ಬಾಲದಷ್ಟೆಆ ಉದ್ಧವಾದ ಬಳುಕುವ ಕೆತ್ತು ಇದಕ್ಕಿತ್ತು. ಸುವರಾರು 60.000 ಸೌಂದ್ ತೂಕದ ಈ ವೂ ಬಹುಶಃ ಆರು ಆನೆಗಳ ಸ್ಸೂಸೆಮವಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಅತಿ ಚೆಕ್ಕದಾದ ತಲೆ, ನಿಬ೯ಲವಾದ ದವಡೆ ಮತ್ತು ಹೆಲ್ಪುಗಳು ಆದರ ಭೂಕಾಕೃತಿಗೆ ಸ್ಥಲ್ಡವೊ ತಾಳಿಯೊಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ವ ನೀರಿನಲ್ಲಿನ ಮೃದು ಸಸ್ಯೆಗೆಳನ್ನು ತಿನ್ನಲು ಮಾತ್ರ ಆ ಹಲ್ಲುಗಳು ಸುಂಯುಗಿದ್ದುವು. ಮಾರಿಸಾಹಾರಿಗಳಿಂದ ತಬ್ದಊ ಇವು ನೀರಿಗೆ ತೊಸ್ತೂದ್ದಿರ ಬಹುದು ಇವುಗಳ ಅವಶೇಷಗಳು ಉತ್ತಂ ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿ ಸಿಕ್ಲಿವೆ. ಅಮೆರಿಕದ ತೆಜ್ಜಫಾದ ಆರ್.ಬಿ.ಬಡ್೯ ಮತ್ತು ಆತನ ವಿಣ್ಯಾಥಿ೯ಗಳು ಸೌರಾಮೊಡದ ಕಾಲಿನ ಗುರುತುಗಂರುವೆ ಶಿಲೆಗಳೆನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿದರು. ಅದೇ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಮಾರಿಸಾಹಾರಿ ಥೀರೊಮೊಡಗಳ ಉಂಶಿ ಬೆರಳಿನ ಕಾಲುಗುರುತುಗಳುಳ್ಳ ಕಲ್ಲುಗಳೂ ದೊರೆತುವು. ಇದರಿಂದ ಮಾ೦ಸಾಹಾರಿ ಶಿಕ್ಯರಾನೆವೀಸಾರುಗಳು ಈ ಸೆಂತ್ಯಹಾರಿಗಳೆನುಟ್ಸ್ಮ ಅಟ್ಟಿಸಾಉಂ ತೂಗಿ ಟೇಟೆಸ್ಸೂಉಂಉ ತೀರ್ಮಮ್ಶೆ ಅವರು ಬರಿದದುಃ ರೈಕ್ಕೊರಗಗಳಲ್ಗೆಲ್ಸ ಬ್ರಾಕಿರೊಳೆಕಾಂಸ್ ಅತಿ ದೊಡ್ಡದು ವೆಶಿತ್ತು ತೊಕವಾದದ್ದು, ಇದರ ತೂಕ ಸುಮಾರು ಒರಿದು ಲಕ್ಷೆ ಪೌರಿಢ್ ಇದ್ಧಿರಬಹುದು. ಮಾ೦ಸಾಹಾರಿಗಂ೦ದ ತಪ್ಪಿಸಿಕೆವಿಳ್ಳುಫುದಿರಲಿ, ತವಶ್ಚಿ ದೇಹವೆನ್ನು ಭೂಮಿಯ .ಮೇಲೆ ಎಳೆಯುವುದೂ ಇವುಗಳಿಗೆ ಪ್ರಯಾಸಕರ. ದೇಹದ ತೂಕವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಿಕೆವಿಳ್ಳಲು ತಮ್ಮೆ ಜೀವಮಾನದ ಹೆಚ್ಚುಥಾಗವನ್ನು ಇವು ನೀರಿನತ್ರೆಳೆ ಕಳಿಯೆಡ್ತಿದ್ದುವು ಆಳವಾದ ನೀರಿಗೆ ಇಳಿದಕಿರೊ ಉದ್ದವಾದ ಮುರಿಗುಂಗಳೆ ಮತ್ತು ಕತ್ತಿನ ನೆರಏನಿಂದ ತಮ್ಮ ತಲೆಸ್ಕೂ ನೀರಿನ ವೆಶೀಲೆ ಎತ್ತಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದುವು. ತರೆಂನ್ನೈ ಕ್ಷ್ಯಳ್ಳಾಗದಲ್ಲಿ ಒಂದಕೈ ಗುಮ್ನಣಿದೆಂಥ ವೂಪಎತ್ತು" ತಿರರರ್ಘನಾಕ್ರೈಕ ರಂವೊಳಿದ್ದುವು. ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಅಡಗಿದ್ದರೂ ರರಿಧ್ರಗಳ ನೆರವಿನಿಂದ ಉಸಿರಾಡಲು ಸಾದ್ಯವಗುತಿತು. ೮೭.೫ ಉದ್ದಎದ್ದ ಡಿಪ್ಲೊಡೋಕಸುಗಳು ತಮ್ಶೆಇತೆರ ಸಂಬರಿಧಿಗಳಿಗಿಂತ ಮತ್ತು ಹಗೊವಾಗಿದ್ದವು. ಈ ಪ್ರಣಿಯ ಮಿದುಳು ಬಲು ಕರಿದು ಅದರ ಸೂ೦ಟಪಟ್ಟಯ
