ತೆನೆಗಲನ್ನು ಕೆಳಗೆ ತೂಗುಬಿಟ್ಟು ಒಂದಕ್ಕೊಂದು ಹೆಣೆದು ಬತ್ತದ ತೊರಣವನ್ನು ಮಾಡಿ ಬಾಗಿಲಿಗೆ ಕಟ್ಟುವುದೂ ಉಂಟು. ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಬಾಗಿಲು ಬತ್ತ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ.
ಸ್ವಲ್ಪ ಅನುಕೂಲವಂತರ ಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ಬಳೆಗಳ ಚೂರು ಹಾಗೂ ಸಣ್ಣ ದೊಡ್ಡ ಮಣಿಗಳಿಂದ ಬಾಗಿಲುತೊರಣವನ್ನು ಮಾಡಿ ಬಾಗಿಲಿಗೆ ಕಟ್ಟಿ ಅದರ ಸರಪಳಿಗಳನ್ನು ಚಿತ್ರಪಟಗಳ ಮೇಲೆ ತೂಗುಬಿಡುವುದುಂಟು.
É UÀȺÀgÀZÀ£ÉAiÀÄ°è ªÀgÁAqÀ, zÉÆqÀØ ºÀeÁgÀ, CqÀÄUÉPÉÆÃuÉ, NzÀĪÀ PÉÆÃuÉ, ªÀÄ®UÀĪÀ PÉÆÃuÉ »ÃUÉ ¥ÀvåÉ ÃPÀ GzÉÝñÀU½UÁV ¥ÀvåÉ ÃPÀ PÉÆÃuÉU¼£Äß zÉÆqÀzÁV æ À æ À À À Ø C¼ÀªÀr¸ÀĪÀ gÀÆrü §AvÀÄ. vÉÆnÖ ªÀÄ£ÉUÀ½UÉ §zÀ¯ÁV ¥ÀÆtð ªÀÄÄaÑzÀ ªÀiÁ½UÉAiÀÄ ªÀÄ£ÉU¼£Äß PÀlÄÖªÅÀ zÀÆ dAwUÀ¼£Äß UÉÆÃqÉU¼À ªÉÄÃ¯É CqÀqªÁV À À À À À À Ø ØÀ ºÁ¹ ªÉÄÃ¯É EnÖUÉ ZÀzgU¼£Äß MvÁÛV eÉÆÃr¹ ªÀiÁrzÀ ªÀÄlÖZÁªÀtAiÀÄ£ÀÄß À À À À À  (ªÀÄzÁæ¸ï mÉgÉøï) ºÁPÀĪÀÅzÀÆ gÀÆrüUÉ §AzÀĪÀÅ. PÉ®ªÉqÉ JgÀqÀÄ ªÀÄÆgÀÄ CAvÀ¹£À ªÀÄ£ÉU¼Æ gÀavÀªÁzÀĪÀÅ. ªÀÄ£ÉU¼À ªÀÄÄA¨sÁUÀz°è LgÉÆÃ¥Àå jÃwAiÀÄ Û À À À À qÉÆÃjPï, PÁjAyAiÀÄ£ï ªÉÆzÀ¯ÁzÀ PÀA§UÀ¼À£ÀÄß C¼ÀªÀr¹gÀĪÀÅzÀÆ C®è°è PÀAqÀħgÀÄvÀz.É 19£ÉAiÀÄ ±ÀvªiÁ£ÀzÀ UÀȺÀ¤ªÀiÁðtzÀ°è PÀAqÀħAzÀ E£ÉÆßAzÀÄ Û À À ªÀÄÄRå §zÀ¯ÁªÀuÉ ªÀÄAUÀ¼ÆgÀÄ ºÉAa£À C¼ÀªrPÉ. ¨Á¸É¯ï «Ä±À£ïgÀªjAzÀ À À À 1865gÀ°è ªÀÄAUÀ¼ÀÆj£À°è ªÉÆzÀ® ªÀÄAUÀ¼ÀÆgÀÄ ºÉAZÀÄ PÁSÁð£É ¥ÁægA¨sªÁ¬ÄvÀÄ. EzÀPÌÉ ¸À®à ªÀÄÄAZÉAiÉÄà ¥É©vï JA§ DAUÀgÄ ªÀÄAUÀ¼ÆgÀÄ À À é è è À À ºÉAZÀ£Äß vÀAiÀiÁj¸ÀĪÀ PÁAiÀÄðPÀªÄªÀ£Äß PÉÊUÉÆArzÀÝgÄ. ªÀÄAUÀ¼Æj£À ºÀ®ªÀÅ À æ À À À À PÁSÁð£ÉUÀ¼ÀÄ ºÉAZÀÄ vÀAiÀiÁjPÉAiÀÄ£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸À¯ÁgÀA©ü¹zÀ PÁ®¢AzÀ PÀ£ÁðlPÀzÀ J¯ÉqAiÀÄÆ EzÀÄ §¼ÀPUÉ §AvÀÄ. C£ÀAvÀgÀ ¨ÉAUÀ¼ÆgÀÄ ªÉÆzÀ¯ÁzÀ è É É À EvÀgÉqÉUÀ¼À®Æè EAxÀ PÁSÁð£ÉUÀ¼ÀÄ ¸ÁܦvÀªÁzÀªÀÅ. 20£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è PÀ©ât, ¹ªÉÄAmï, ªÉƸÁ¬ÄPï, mÉʯïì, UÁæ£ÉÊmï, ªÀiÁ§ð¯ï ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ºÉƸÀ gÀZÀ£Á ¸ÁªÀÄVæUÀ¼ÀÄ §¼ÀPÉUÉ §AzÀÄzÀjAzÀ ªÀÄ£ÉU¼À gÀZ£Á vÀAvÀªÇ ¸ÀgÆ¥ÀªÇ CUÁzsªÁV §zÀ¯ÁªÀuAiÀiÁVzÉ. LgÉÆÃ¥Àå À À æ À é À À À É £ÁUÀjPÀvAiÀÄ ¥À¨ÁªÀªÇ F PÁ®zÀ°è ºÉZÁÑzÄzÀjAzÀ d£ÀgÀ fêÀ£À «zsÁ£ÀªÇ É æ s À À À §zÀ¯ÁUÀÄvÀÛ §AzÀÄ CzÀPÉÌ ºÉÆA¢PÉƼÀÄîªÀ jÃwAiÀÄ°è ªÀÄ£ÉUÀ¼À ¤ªÀiÁðt ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ EA¢£À ¥ÀªÀÈwÛ. ªÀÄ£ÉUÀ¼À£ÀÄß PÀlÄÖªÀÅzÉà MAzÀÄ GzÀåªÀĪÁV æ «£Áå¸ÀPÁgÀgÀÄ, PÀlÄÖªÀªÀgÀÄ EªÀgÀ MAzÀÄ vÁAwæPÀªÀUÀð ¨É¼É¢zÉ. ªÀÄ£ÉUÀ¼À £À«Ã£ÀvÉ ªÉÊ«zsÀåUÀ¼À JqÉUÉ UÀªÀÄ£À ºÉZÁÑVzÉ. EzÀgÀ eÉÆvÉAiÀįÉèà zÉÆqÀØ
469
¥ÀlÖtUÀ¼À ¨É¼ÉªÀtÂUÉ, d£À¸ÀASÉåAiÀÄ ºÉZÀѼÀ EvÁå¢ PÁgÀtUÀ½AzÀ zÉÆqÀØ zÉÆqÀØ PÀlqU¼°è ¥sÁmï jÃwAiÀÄ ªÀÄ£ÉU¼£Äß gÀa¸ÀĪÀÅzÀÄ, zÉÆqÀØ ªÀÄ£ÉU¼£Äß Ö À À À è À À À À À À «AUÀr¹ ªÀoÁgÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ, »ªÀÄä£ÉUÀ¼À£ÀÄß eÉÆÃr¸ÀĪÀÅzÀÄ EªÀÇ ºÉZÁÑVªÉ. F §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼ÀÄ zÉÆqÀØ ¥ÀlÖt £ÀUÀgÀUÀ¼À°è ºÉZÀÄÑ. UÁæªÀiÁAvÀgÀ ¥ÀzÉñÀUÀ¼À°è ºÀ¼ÉAiÀÄ d£À¥ÀzÀ ¸ÀA¥ÀzÁAiÀÄ E£ÀÆß ¸ÁPÀµÀÄÖ G½¢zÉ. (L.) æ æ DzsĤPÀ UÀȺÁ®APÀgt ¸ÀA¥ÀzÁAiÀÄzÀ®Æè ¸ÁPÀµÄÖ §zÀ¯ÁªÀuU¼ÁVªÉ. À À æ À É À FUÀ UÀȺÁ®APÀgÀt «zÉå (EAnÃjAiÀÄgï qÉPÉÆgÉõÀ£ï) ±Á¸ÀÛçgÀÆ¥ÀªÁV ¨É¼É¢zÉ. C£ÉÃPÀ «±Àé«zÁå®AiÀÄUÀ¼À°è r¥ÉÇèªÀiÁ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀzÀ« ²PÀëtUÀ¼À ¥ÀoÀ嫵ÀAiÀĪÀÇ DVzÉ. ªÀÄ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ±ÀÄaAiÀiÁVqÀĪÀÅzÀÄ, ¥ÀĵÀàUÀ¼À eÉÆÃqÀuÉ (ºÀÆ«£À PÀÄAqÀ), ªÀÄ£ÉAiÀÄ C®APÀgÀt ªÀÄÄAvÁzÀĪÀÅUÀ¼À£ÀÄß UÀȺÀ«eÕÁ£À ²PÀëtzÀ°è PÀ°¸ÀÄvÁÛgÉ. EA¢£À d£À C£ÉÃPÀ ªÀĺÁ£ÀUÀgÀUÀ¼À£ÀÄß PÀArgÀÄvÁÛgÉ. C°è£À UÀȺÁ®APÀgt «zsÁ£ÀU¼°è CvÀÄåvªÄªÁzÀÄzÀ£Äß DAiÀÄÄÝPÆAqÀÄ vÀªÄä À À À ÛÀ À À É À UÀȺÀUÀ¼À C®APÀgÀtPÁÌV G¥ÀAiÉÆÃV¹PÉƼÀÄîwÛzÁÝgÉ. ¸ÀgÀ¼ÀvÉ ºÁUÀÆ ±ÀĨsÀvÉUÉ FUÀ DzÀåvÉ. ²æêÀÄAvÀgÁzÀªÀgÀÄ ¨É¯É¨Á¼ÀĪÀ æ ¦ÃoÉÆÃ¥ÀPÀgÀtUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÀÆvÀ£À C®APÀgÀt «zsÁ£ÀUÀ½AzÀ UÀȺÀªÀ£ÀÄß C®APÀj¸ÀÄvÁÛgÉ. ªÀÄzsÀåªÀĪÀUÀðzÀªÀgÀÄ, §qÀªÀgÀÄ vÀªÀÄä ªÀÄ£ÉUÀ¼À£ÀÄß vÀªÀÄäzÉà DzÀ jÃwAiÀÄ°è ¸ÀgÀ¼ÀªÁV C®APÀj¸ÀÄvÁÛgÉ. ªÀÄzsÀåªÀĪÀUÀðzÀ ªÀÄ£ÉUÀ¼À°è ªÀgÁAqÀzÀ°è PÉ®ªÁgÀÄ PÀÄaðUÀ¼À£ÀÆß £ÀqÀÄªÉ MAzÀÄ aPÀÌ nÃ¥Á¬Ä CxÀªÁ ªÉÄÃd£ÀÆß EqÀÄvÁÛg.É ªÉÄÃf£À ªÉÄÃ¯É PÀ¸Æw PÉ®¸À ªÀiÁrzÀ CxÀªÁ §tÚ§tÚzÀ À §mÉÖAiÀÄ£ÀÄß (mÉç¯ï PÁèvï) ºÁ¸ÀÄvÁÛgÉ. UÉÆÃqÉUÉ ¸ÁéUÀvÀ §AiÀĸÀĪÀAxÀ avÀ¥ÀlªÀ£ÀÄß vÀÆUÀĺÁPÀÄvÁÛgÉ. ªÀÄ£ÉAiÀÄ ¥ÀqÀ¸Á¯ÉAiÀÄ°è ¸ÀÄvÀÛ®Æ £Á®ÄÌ æ ¨É v À Û z À PÀ Ä aðUÀ ¼ À ° è ªÉ Ä vÀ Û V £À ¢A§ÄUÀ ¼ À £ À Æ ß ElÄÖ £À q À Ä ªÉ MAzÀ Ä nÃ¥Á¬ÄAiÀĤßqÀÄvÁÛgÉ. UÉÆÃqÉAiÀÄ°è PÉÆgÉzÀÄ ªÀiÁrzÀ PÀ¥Án£À°è PÉ®ªÁgÀÄ ¸ÀÄAzÀgÀ UÉÆA¨ÉUÀ¼À£ÀÆß C®APÀgÀt ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÆß NgÀtªÁVqÀÄvÁÛgÉ. MAzÀÄ
ªÀÄ®UÀĪÀ PÉÆÃuÉ
ªÀÄƯÉAiÀÄ°è gÉÃrAiÉÆ ¸ÁÖöåAqÀÄ, FUÀ n« ¸ÁÖöåAqÀÄ, CzÀgÀ PɼÀUÀqÉ ¥ÀĸÀÛPÀUÀ¼À¤ßqÀĪÀ C¯ÉªÀiÁj£À°è M¥ÀàªÁV ¥ÀĸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß eÉÆÃr¹qÀÄvÁÛgÉ. CzÀ g À ªÉ Ä Ã¯ÁãUÀ z À ° è ºÁUÀ Æ JgÀ q À Ä UÉ Æ ÃqÉ U À ¼ À Ä ¸É à gÀ Ä ªÉ q É A iÀ Ä °è UÉ Æ A¨É U À ¼ À ¤ ßqÀ Ä ªÀ ¦ÃoÀ ª À ¤ ßj¸À Ä vÁÛ g É . CzÀ g À ªÉ Ä Ã¯ÁãUÀ z À ¯ É Æ è A zÀ Ä ºÀÆzÁ¤AiÀĤßj¸ÀÄvÁÛgÉ. CµÉÖà ¸ÀÄAzÀgÀªÁzÀ ¥ÀPÀÈw¸ËAzÀAiÀÄðzÀ ¥sÉÆÃmÉÆà æ PÁå¯ÉAqÀgïUÀ¼À£ÀÆß vÀÆUÀĺÁPÀĪÀÅzÀÄAlÄ. ªÀÄvÉÛ PÉ®ªÀgÀÄ ªÀÄzsÀåzÀ UÉÆÃqÉAiÀÄ ºÀwÛgÀ ªÀÄAZÀªÉÇAzÀ£ÀÄß ºÁQ, CzÀgÀ ªÉÄÃ¯É ªÉÄvÀÛV£À ºÁ¸ÀÄ ºÁ¸ÀÄvÁÛgÉ. ªÀÄAZÀzÀ MAzÀÄ vÀÄ¢AiÀÄ°è MAzÀÄ PÀ¥Ál£ÀÄß E£ÉÆßAzÀÄ ¥ÀPÌÀz°è ªÀÄvÉÆAzÀÄ À Û PÀ¥Ál¤ßlÄÖ, MAzÀg°è PÀ¯Á¥ÀÆtð ªÀ¸ÄU¼£Æß ªÀÄvÉÆAzÀg°è ¥ÀĸÀPU¼£Æß À ÀÛ À À À Û À Û À À À À EqÀÄvÁÛgÉ. EwÛÃZÉUÉ ¸ÉÆÃ¥sÁ¸Émï F eÁUÀªÀ£ÀÄß DPÀ«Ä¹zÉ. zÉêÀgÀ ªÀÄ£É æ EzÀÝgÉ CzÀ£ÀÄß ¸ÀÄAzÀgÀªÁV C®APÀj¸ÀÄvÁÛgÉ. EzÀgÀ°è MAzÀÄ dUÀ°, CzÀgÀ ªÉÄÃ¯É ¸ÀÄAzÀgÀªÁzÀ ªÀÄAl¥À, CzÀgÀ°è DgÁzsÀå zÉêÀgÀÄ, ªÀÄAl¥ÀzÀ JgÀqÀÄ §¢AiÀÄ°è ¸ÀzÁ GjAiÀÄÄwÛgĪÀ £ÀAzÁ¢Ã¥ÀU¼Ä, ¸ÀÄvÀÛ gÀAUÀª°è- F ªÀåªÀ¸ÜÉ À À À À ¸ÁªÀiÁ£Àå. ¸ÀÄAzÀgÀªÁzÀ §tÚ §tÚzÀ ¥ÀĵÀàUÀ½AzÀ ºÀÆ«£À ºÁgÀUÀ½AzÀ zÉêÀg£Äß ±ÀÈAUÀj¸ÀÄvÁÛg.É HlzÀ ªÀÄ£ÉAiÀÄ£ÀÄß FUÀ ºÉZÄÑ ºÉZÄÑ C®APÁjPÀªÁV À À À À EqÀÄvÁÛg.É ªÀÄzsåÀ z°è HlzÀ ªÉÄÃdÄ PÀÄaðUÀ¼¤ßlÄÖ, CzÀgÀ ªÉÄÃ¯É C®APÁgÀzÀ À À zÀȶ֬ÄAzÀ ¸ÀÄAzÀgªÁzÀ ¨ÉÆA¨ÉAiÀĤßqÀÄvÁÛg. JgÀqÆ UÉÆÃqÉU¼Ä ¸ÉÃgÀĪÀ À É À À À
