ಪುಟ:Mysore-University-Encyclopaedia-Vol-6-Part-7.pdf/೨೫

ವಿಕಿಸೋರ್ಸ್ದಿಂದ
ಈ ಪುಟವನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ.

ಗುಜರಾತಿನ ಶಾಸನಗಳು, ನಾಣ್ಯಗಳು ಸ್ಕೂಣಂವೆರಿದೆರೆ ಜುನಾಗಢದ ರುದ್ರೆದಾಮನ ಶಾಸನ. ಭೀಕರ ಮಳೆಗಾಳಿಯಿರಿದಾಗಿ ಅಲ್ಲಿಯ ಸುದರ್ಶನ ಸೆರೊರಿವೆರದ ಕಟ್ಟೆ ಒಡೆದು ಅದನ).1 ತಿರುಗಿ ಕಟ್ಟಸೆಲಸಾಧ್ಯ ನೆನ್ನುವರಿಥ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿದಾಗ ಚ್ರಂರುಚ್ರಂಗಾಮನ್ ಧ್ಯೆರೈದಿರಿದ ತನ್ನೆ ಸ್ತಾಂತ್ಯಾಧಿಕಾರಿ ಸೂರಾಖನಿಂದೆ (ಕುರೇಪನ ಮಗ) ಮತ್ತೆ ಅದನ್ನು ಕಟ್ಟೆಸಿದನೆಂದು ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೆ, ಈ ಸೆರೊಳೆವರೆವನ್ನು ಚರಿಧ್ರಗುಪ್ತ ಮೌರ್ದುನ ಸ್ತಾಂಪ್ಯಾಧಿಕಾರಿಯುಗಿದ್ದೆ ದೈಶ್ವ ನಿರ್ಮಿಸಿದನೆಂದೂ ಅನಂತರ ಅಶೂಹಮೌಯೆಷ ಪ್ರಾರಿಶ್ಯಾಧಿಕಾರಿ ತುಶಾಪ್ಪ ಅದಕ್ಕ ಕಾಲುವೆಗಳಮ್ನ ಮಾಡಿಸಿ ಜನರಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಉಪಯೊಣೀವಾಗುವ ಹಾಗೆ ಮಾಡಿದನೆಂದೂ ಇದರಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದೆ. ಸ್ಪಂದಗುಪ್ತ ಈ ಸೆರೊಳೆವರವನ್ನು ಮತ್ತೆ ಜೀಹೊರ್ಲದ್ದಾರ ಮಾಡಿಸಿದೆನೆರಿಉಂ ಇವರ ಸ್ತಾಂಕ್ಕಾಧಿಕಾರಿಯುದ ಚೆಕ್ರಪಾಲಿತ ಒರಿದು ಏಷ್ಟು ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟೆಸಿದನೆರಿಬುದವಿ ಇಲ್ಲಿ ದೊರಕಿರುವ ಸ್ಕರಿದಗುಪ್ತನ ಶಾಸನದಿರಿದ ತಿಳಿದುಬರುತ್ತರ.ಗೂರ್ಜರ ವರಿಶದ ಮುಮ್ಮಡಿ ಜಯಭೆಟನ ತಾಝಾಸನದಲ್ಲಿ (ಶಃಕೆವರ್ಪ 456) ಅವನ ವೆಂಶಾವಳಿ ಮತ್ತು ಸೆಮಿಪದ್ರೆಕ ಗ್ರಾಘುದಲ್ಲಿಯ ಭೂಮಿದಾನದ ವಿಷಯ ಇವೆ. ನವಸೆರಿತೆದ ಚಾಳುಕ್ಯರ ಶ್ರಾರತ್ತಂರು ಶೀಲಾದಿತ್ಮನ ತಾಝಾಸಮುಲ್ಲಿ (ಶೆ.ವ. 421) ಆ ರಾಜನ ವೆರಿಶಾವಳಿಯ ಜೊತೆಗೆ ಅಸೆಟ್ಟಿ ಗ್ರಾಮ ದಾನಮಾಡಿದ್ದಾಗಿ ಹೇಳಿದೆ. ಸೊರತ್ ಸಮಿಳಪದ ಅ೦ತ್ತೊಳೆಳಿ=ಚ್ಚರೆಣಂಳಿಯೆಲ್ಲಿ ಊರ. ರಾಷ್ಟ್ರಕೊಟ ಇಮ್ಮಡಿ ಕಕ್ಕನ ತಾದ್ರುಶಾಸೆನದಲ್ಲಿ (ಶ.ವ. 679) ಇವನ ಭೂನದ ವಿಷಯ ಹೇಳುವಾಗ ಇವನ ವರಿಶಾವಳಿ ಇದೆ. ಮೌರಿಟ್ ಅಬುದಲ್ಲಿಯೆ ಎಮಲದೇವಸ್ಥಾನ ಚಾಳುಕ್ಯ (ಠೋಲರಿಕಿ) ವರಿಶದ ಒಂದನೆಯೆ ಭೀಮನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಕೆಟ್ಟಲ್ಪಟ್ಟೆತೆಂದು ಆ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿಯ ಶಾಸನ (ಶ.ವ. 1119) ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ. ಇದೇ ವಂಶದ ಜಯಸಿಂಹ ಮಾಳವದ ಯಶೆರಾಂವರ್ವನನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದನೆಯೊ ಆವರಿತಿಮರಿಡಳ ಉಜ್ಜಯನಿಯ ಒಂದೆ: ಶಾಸೆನದಲ್ಲಿದೆ (ಪ್ರಶ. 1195). ವಡನಗರದ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯಲ್ಲಿ"(ಶೆ.ವ. 1208) ಮುಜುರಾಂನಿಂದ ಹಿಡಿದು ಚೆಯುರಿಡ. ವಲ್ಲಛ ಮತ್ತು ದುಲ೯ಭೆರಿಂದ ಕೂಡಿದ ಚಾಳುಕ್ಯ ರಾಜರ ವೆಂಶಾನಂಯೆನ್ನು ಹಾಗೂ ಈ ವಂಶದ ಕುಮಾರರಾಂ ಕೊಆಟೆಯನ್ನು ಕೆಟ್ಟೆಸಿದನೆಂಬ ಎಷಯೆವನ್ನು ಹೇಳಿದೆ ಕುಮಾರನಾಂನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಗಂಡ ಬೃಹೆಸ್ಥತಿ ಸೋಮನಾಥ ದೇವಾಲಯವಮ್ನ ಜೀದುಃಷ್ಠಾರ ಮಾಡಿದೆನೆಂದು ಫೋಸ್ ನಾಂನ್ ಶಾಸನದಲ್ಪಿ (ಎಭು ಶಕೆ 850) ಇದೆ. ಈಗ ಸಿಚ್ರಂಲ್ಲಿಟ್ಟಿರುವ (ನೂರ್ಚುಗಲ್), ಸೋಮನಾಥದಲ್ಲಿಯ ಒರಿದು ಶಾಸೆನದೆಲ್ಲಿ (ಶ.ವ. 1342) ತ್ರಿಮರಾಲತಕನೆಂಬ ಲಾಕುಂಶ ಪಾಬೂತ ಸಂನ್ಯಾಸಿ ಸೋಮನಾಥ ದೇವಾಲಯಕ್ಕ ಕೊಡಮಾಡಿದ ದತ್ತಿಯ ಎಷಯಎದೆ. ವೆಲ್ಲಭಿಯಿರಿದೆ ಆಳಿದ ಮೈತ್ತಕರ ಶಾಸೆನಗಳು ಸುಮಾರು 110 ದೊರೆತಿವೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ 90ಕಷ್ಠಿ ಹೆಜ್ಜೆನವು ತಾದ್ರು ಶಾಸೆನಗಳು. ಮ್ಶೆತ್ತೇರ ರಾಸೆನಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಇವುಗಳಲ್ಲಿ 90ಹೊತ್ರ ಹೆಚ್ಚಿನವು ಮ್ಶೆ ಶಾಸೆನಗಳು. ಮ್ಶೆತ್ತೇರ ಶಾಸೆನಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ರಾಜವರುದ್ರೆಯ ಮೆಳೆಲಿನ ಚಿಹೈ ಕುಳಿತಿರುವೆ ನೆಂದಿಯೆದು. ಇದರ ಕೆಳಗೆ ಶ್ರೀ ಸ್ಸೂ: ಎರಿಬ ಅರಿಕಿತ ಕಂಡುಬರಿದಿದೆ. ಇದು ಮನೆತನದ ಉಂಉಂದ ಭುಶ್ಚಾರ್ಕನ ಅಂಕಿತ. ಅನಂತರ ಅಳಿದ ಎಲ್ಲರುಎ ಇದನ್ನೇ ಬಳಸಿರುವುದು ಗಮನಾಹ೯. ಪೂಆನತೆಮ ತಾದ್ರು ಶಾಸನ ಭಾವನಗರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಭೆಮೇದ್ರ = ಉಂತೆದಲ್ಲಿ ದೊರೆತ. ಗುಪ್ತವಲ್ಲಭೀ 183ನೆಯ ಸಂವತ್ಸರದ (ಪ್ರೆಶೆ, 502) ದ್ರೂಊಸಿಂಹನದು. ಹಸ್ತೆವೆಪ್ರ ಆಹಾರದಲ್ಲಿಯ ಭೆಗವತೀ ದೇವಾಲಯೆಕ್ಕ ಪ್ರಿಂರೂಮಕ ಘುವೆನುಸ್ಸೂ ದತ್ತಂಟಾಗಿ ಬಿಚ್ಚದ್ದು ರಾಸನ ವಿಷಯ. ಶಾಸನವಮ್ನ ಅರಸೆನ ಅಜ್ಜೆಥು ಮೇರೆಗೆ ಬರೆದ ಲೇಖಕ ಷಪ್ಪಿದತ್ತನ ಮಗ ಕುಮಾರಿಲ ಇದು ಪ್ರೋಣಸಿರಿಹೆನ ಏಕೈಕ ಶಾಸನ.ಒರಿದನೆಯ ದ್ರುವಸೇನನ 15 ತಾದ್ರು ಶಾಸೆನಗಳೆಲ್ಲಿ ಹದಿನಾಲ್ಕರ ಲೇಖಕ ಕಿಕ್ಷುಕು ಹದಿನ್ಯೆದನೆಯದರ ಲೇಖಕ ಭದ್ರ ಇಮ್ಮಡಿ ಧರಸೇನನ ಹನ್ನರಡು ರಿ'ಎಸೆನಗಳೆನೊಲ್ಕ ಆತನಿಗೆ ಮೊದಲು ಆಳಿದ ಗುಹಸೇನನ ಎರಡು ಶಾಸನಗಳನ್ನೂ ಬರೆದಿರುವ ಅಧಿಕಾರಿ ಸ್ನರಿದಭಬ್ಬು ಅರಿತೆಯು ಶೀಲಾದಿತ್ಯನ 9 ಶಾಸನಗಳ. ಖರಗ್ರಹನ 2 ಶಾಸೆನಗಳ. ಮುವಲ್ಮಡಿ ಧರಸೇನನ 1 ಶಾಸನದೆ, ಇಮ್ಮಡಿ ಧ್ಪುವಸೇನನ 3 ಶಾಸನಗಳ ಲೇಖಕ ವತ್ತಂಟ್ಟೆ. ಇವರ ಕೆಲವು ಶಾಸನಗಳ ಸಾಹಿತ್ಯೆದಲ್ಲಿ ಕಎಗಳಾದ ಕಾಳಿದಾಸ ಮುರಿತಾದವರ ಶೈಲಿಯ ಉಂವನುಟ್ಸ್ಮ ಕಾಣಬಹುದು. ಇದುವರೆಗೆ ದೊರೆತಿರುವ ಶಿಲಾಶಾಸನಗಳೆಲ್ಲ ಭಗ್ನಗೊರಿಡ ಯಾವ ಒರಿದು ಶಾಸನವೊ ಸಂಮೊಣ೯ವಾಗಿಲ್ಸ. ಕೆಲವರಲ್ಲಿ ಹಲವರ ಹೆಸರುಗಳ ಅಥವಾ ತಥಾಗತನಿಗೆ ಸೆಂಬರಿಧಿಸಿದ ಉಲ್ಲೇಖಗಳನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಇವಲ್ಲದೆ ಇವರ ಶಾಸನಗಳಿರುವ ಮುದ್ರೆಗಳೂ ಹಲವಾರು ದೊ*ರೆಶಿವೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಬಹಳ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಬೌದ್ದಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಸಂಬರಿಧಿಸಿದ. ಯು ಧಮ್ಮಹೇತು ವೊವಾ ಎರಿದು ಆರಂಭವಾಗುವ ಸೊತ್ತಂನ್ನು ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. ಊ 1.3 ಸೆಂಮೀ ಕಾಗದದ ಮೇಲೆ ಒತ್ತುವ ಮುದ್ರೆಟಿಪುರಿದರಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಶೀಲಾದಿತ್ವನೆರಿಬ ಹೆಸರನ್ನು ಹಿಮೈಖವಾಗಿ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. 2. ನಾಣ್ಯಗಳು: ಭಾರತದ ವಾಯುವ್ಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಪ್ರೆಶಪವಿ. 2ನೆಂಕು ಶತಮಾನದಿಂದ ಪ್ರಶೆ. 1ನೆಯೆ ಶತಮಾನದವರೆಗ ಅಳುತ್ತಿದ್ದ ಗ್ರಿಉ'ರಿಂದ ಗುಜರಾತಿನ ಧಾಗದಲ್ಲಿ ನಾಣ್ಯ ಪದ್ಧಶಿ ಸ್ಥಿರಷಾಯಿತೆಂದು ಹೇಳಬಹುದು. ಇವರ ಪ೧ವ೯ದಲ್ಲಿ 5 ಗ್ರೇನ್ ತೂಕದ ಸ್ಥೆಸ್ತಿಕ. ತ್ರಿಶೂಲ. ವೃತ್ತ. ಅನೆ. ಚಕ್ರ ವಬಂತಾದ ಚಿಹೈಗಳುಳ್ಳ ನಾಣ್ಯಗಳು ಉಪಯೊಳೆಗದಲ್ಲಿದ್ದುವು. ಕಾವೆಕ್ರೀಚ್ನಲ್ಲಿ ದೊರೆತ ನಾಣಕ್ರೀಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಆಜೊಜತ್ತಿದವು. ಕೆಲವು ಎರಕ ಹೂಯ್ದವು; ಮತ್ತು ಅವರಿತಿ. ಉಜ್ಜಯೆನಿ ನಾಣ್ಣುಸೆಳು. ಗ್ರೀಕರ ಬೆಳ್ಳಿ ಹಾಗವಿ ತಾನ್ಪುದ ಗನಾಣ್ಯಗಳು ವೃತ್ತಾಕಾರ ಗಿಅಘವಾ ಸೆಮಬಾಹಂಗಳುಳ್ಳೆ' ಚೆತುಭುಉಂರದೆವಾಗಿವೆ; ಅವುಗಳ ಮೇಲೆ ಗ್ರೀಕ್ ಮತ್ತು ಖರೊಣ್ಣು ಅಕ್ಲರಗಳು'ಎ ರಾಜನ ತಲೆಯ ಚೆಘಂ ಇವೆ. ಕ್ಷಹರಾತ ಮತ್ತು ಕ್ಷತ್ತಂರ ನಾಣ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಬಾಣ, ಚಕ್ರ, ವಬ್ರಾಯುಧ. ಧಮ೯ಚಕ್ರೆ ಮುರಿತಾದ ಚಿತ್ತೇಳು. ರಾಜನ ತಲೆಯ ಚಿತ್ತ ಮತ್ತು ಪ್ಪೂ ಮತ್ತು ಖರೊಬ್ದು ಅಕ್ಷರಗಳಿವೆ. ಕಾದ೯ಮಕ ಕ್ಲತ್ತಂರ ನಾಣ್ಯಗಳು ಮಾತ್ರ ಹೆಚ್ಚು ವ್ಯಎಧಧೂ೯ವಾದ೦ಥವು. ಇವು ತಾದ್ರು. ಬೆಳ್ಳಿ ಮತ್ತು ಸೆತುಎನಿಂದ ಮಾಡಿದವು; ವೃತ್ತಾಕಾರ ಅಥವಾ ಸಮಬಾಹುಗಳುಳ್ಳ ಚೆತುರ್ಭಜಾಕಾರದವು. ಇವುಗಳ ಒರಿದು ಬದಿಯಲ್ಲಿ ರಾಂನ ತಲೆಯ ಚಿಶ್ರವೂ ಗ್ರೀಕ್ ಅಕ್ಷರವೂ ಮತೆದ್ದಂದು ಬದಿಯೆಲ್ಲಿ ಬ್ರಾಮ್ಮಿ ಮತ್ತು ಖರೊಯ್ದಿ ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿ ರಾಜನ ಹೆಸರೂ ಇವೆ. ಬ್ರಾಟ್ಸ್ ಸೆಂಖ್ಯೆಯೆಲ್ಲಿ ಶಾಲಿವಾಹನ ಶಕೆಯೊ ನಕ್ಲಕ್ಟ ಚೆರಿದ್ರ ಚೈತ್ಯೆ ಮುರಿತಾದೆ ಚಿಹ್ನಗಳೂ ಇರುತ್ತವೆ. ಭಾರತ * ರೊಐ ದ್ಯಂಪಹೈ ಭೆಡೊಳಿಚೆ ಒಂದು ಕೇರಿದ್ರೆವಾಗಿದ್ದುದರಿಂದ ಇಲಣ್ಣ ಬೆಳ್ಳಿ ಚಿನ್ನಗಳ ರೊಮನ್' ನಾಡೈಗಳು ಇದ್ಧಿರಜೇಕು. ರೇಂಮನ್ ಪುಂರ್ತೆ ಲೂಸಿಉಂ ಪೀರಸೆನ (130 = 169) ಒಂದು ನಾಣ್ಯ ಕಿಕೊರೆಶಿದೆ. ಉಳಿದ ನಾಣ್ಯಗಳಮ್ನ ಚೆನ್ನ ಕ್ಕೂಗಾಗಿ ಪ್ತಾಯಶಃ ಕರಗಿಸಿರಜೇಕು. ಗುಪ್ತರವು ಬೆಳ್ಳಿ ಮತ್ತು ತಾದ್ರು ನಾಣ್ಯಗಳು. ಇಲ್ಲವೇ ರಜತೆಲೇಪಿತ ತಾದ್ರು ನಾಣಪಳು, ವೃತ್ತಾಕಾರದವು. ರಾಜನ ತಲೆಯ ಚೆತ್ರೆ, ಗುಪ್ತ ಶಕೆ. ರಾಜನ ಹೆಸರು ಮತ್ತು ಗರುಡ. ವೆಂಮೌರೆ, ಮಲಗಿದ ನಂದಿ, ಅಗ್ನಿಯುಳ್ಳ ವೇದಿಕೆ ಮುರಿತಾದ ಚೆಹೈಗಳಿವೆ. ಕ್ಕೇಖುಕರ ನಾಣ್ಯಗಳು ದುಂಡಾಗಿವೆ; ಬೆಳ್ಳಿಯವು. ರಾಜನ ತಲೆ. ಡೈತ್ಯೆ ನಕ್ಲತ್ತಂಳ ಚಿಹೈ ರಾಜನ ಹೆಸರು ಇವೆ. ಹೆಸೆರನ್ನು ಸೊಚಿಸುಂಲ್ಲಿ ಕ್ಷತ್ಪಪರ. ಗುಪ್ತರ ಪ್ರಛಾವವನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಗುಜರಾತಿನ ನ್ಯೂಪದ್ಧತಿಯ ವೈಶಿಸ್ಪಂರಿದರೆ ಇಂದುಃ = ಗ್ರೀಕರ ಕಾಲದಿರಿದ ಕ್ರೈಕೊಟಕರವರೆಗೆ ಬೆಳ್ಳಿಯೆ ಬಳಕೆ ಒಂದೇ ತೆರನಾಗಿರುಫುದು ಮತ್ತು ರಾಜನ ತಲೆಯನ್ನು ಗುಂಸುವ ಪದ್ದತಿ ಎಕಪ್ರಕಾರವಾಗಿ ಉಳಿದುಬರಿದಿರುವುದು.ತ್ರ್ಯಕೊಟಕಕೆ ಆನಂತರ ಬಂದ ರಾಜರ ನಾಣ್ಯಗಳು. ವಲ್ಲಭಿಯೆ ಮೈಕ್ರಕೆರವು ತುಂತು. ಸಿಕ್ಷಿಲ್ಲ. ಮ್ಶೆತ್ತೇರು ಬೆಳ್ಳಿ ಹಾಗೂ ಝ ನಾಂಶ್ಳನ್ನು ಅಚ್ಚು ಹಾಕಿಸಿದರು ಬೆಳ್ಳಿ ನಾಣ್ಯಗಳು ಸಂಮೊಣ೯ ಬೆಳ್ಳಿಯೆವಾಗಿರದೆ ಬೆಳ್ಳಿಯ ಲೇಪನವನ್ನು ಹೆಣಂದಿವೆ. ಇವರ ಮೊದಲಿಗೆ ಆಚ್ಚಾದ ನಾಣ್ಯಗಳು ಸಾಧಾರಣವಾಗಿ 15 ಸೆಂಮೀ ಸುತ್ತಳತೆ ಡೊರಿದಿದ್ದು 29 ಗ್ರೇನ್ ತೊಕದವಾಗಿವೆ. ನಾಣ್ಯದ ಒ೦ದು ಬದಿಯಲ್ಲಿ ಅರಸರ ಬಲವರುಖವನ್ನು1 ಕಾಣಬಹುದು. ಇನೊಲ್ಕರಿದು ಬದಿಯಲ್ಲಿ ಛಂಲದ ಚೆಹೈಯಿದೆ. ಇದರ ಸುತ್ತಲೂ ಬ್ರಾಜ್ಮೀಲಿಪಿಯಲ್ಲಿ ಬರೆಹೆಎದೆ. ಇದನ್ನು ಓದಲು ಅನೇಕರು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿರುವರಾದರೂ, ಅಕ್ಷರದಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲದ ಕಾರಣ ತೊಡಕುಗಳಹು ಭಿನಾಕ್ರೆನಿಪ್ತಾರಿಚಿಂಳೊ ಉಲೂಗಿವೆ. ಭೂರ್ಕೆ ಎರಿಬಷ್ಣಕನ್ನಿ ಮಾತ್ರ ಎಲ್ಲರೂ ಓದಿದ್ಧಾರೆ. ಈ ನಾಣ್ಯಗಳು ಬಹಳ ಮವೂ ಅನಂತರದ ಗುಪ್ತರ ನಾಕ್ಯಾಗಳನ್ನು ಹೊಳಲುತ್ತಿದ್ದುವು. ಆವುಗಳಿರಿದ ಪ್ರಛಾಎತೆಗೆಮಿಡಿವೆ ಎನ್ನಬಹುದು.