ಶಕರ ವೆತೀಲೆ ದರಿಡೆತ್ತಿ ಹೊರಿದ. ಆಗ ಇವನ ಉದ್ದೇಶ ಈಡೇರಿ ಮಾಳೆವ. ಗುಜರಾತ. ಕಾಠಿಯಶಿವಾಡ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಇವನ ಸ್ಲಾಧೀನಕ್ಕೆ ಬರಿದುವು. ಈತನಿಗೆ ಶೆಕಾರಿ ಎರಿಬ ಬಿರುದಿರುವುದು ಗಮನಾಹಳ. ದೆಹಲಿಯ ಬಳಿಯ ಮೆಹರೂಲಿ ಗ್ತಾಮದೆಲ್ಲಿರುವೆ ಕಬ್ಬಿಣದ ಸ್ತೆರಿಭೆಶಾಸೆನದಲ್ಲಿ ಚೆರಿದ್ರೆನೆರಿಬ ಅರಸನೊಬ್ಬ ಸಿಂಧಣು ನದಿಯನುಲ್ಕ ದಾಟಿ ವಾಲ್ಲಿಕ ದೇಶವನುಲ್ಕ ಸ್ಥಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೆವಿರಿಡನೆರಿದೂ ವ೦ಗ ದೇಶದಲ್ಲಿಯ ಶತ್ರುಗಳನುತ್ಸೆ ಸೊಆಲಿಸಿದನೆಂದೂ ಹೇಳಲಾಗದ. ವಾಲ್ಲಿಂ' ಎರಿಬುದು ಬಾಸ್ತ್ರಯ ದೇಶ. ವ೦ಗ ಊ೯ ಬರಿಗಾಲ. ಇದನ್ನೇ ಸಮತಟ ಎ೦ದು ಕರೆಬೊಗಿತ್ತು ಇಲ್ಲಿಯ ಅರಸರು ಸಮುದಗ್ರೆರಿಪ್ತನಿಗೆ ಕಷ್ಟವನ್ನು ಕೊಡುತ್ತಿದ್ದರೆಂದು ಹಿರಿದೆಯು ಹೇಳಿದೆ. ಮೆಹರೊಳೆಲಿ ರಾಸನದ ಆರಸನಾದ ಚೆರಿದ್ರ ಯಾರು ಎರಿಬ ಬಗೆಗೆ ಎವಾದಗಳಿವೆ. ಅದರೆ ಇವನು ಗುಪ್ತವರಿಶದ ಇಮ್ಮೆಡಿ ಚರಿಫೋಕ್ಸ್ನೆರಿದು ಈಗ ಸಾಮಾನಘಾಗಿ ಒಪ್ಪಲಾಗಿದೆ. ಇದು ನಿಜಏಡ್ಡಲ್ಲಿ ಸೆಮಗ್ರ ಉತ್ತರ ಭಾರತ ಚೆರಿದಗ್ರೆರಿಪ್ತನ ಸ್ನಾಧೀನಕ್ಕ ಬರಿದಿತೆಂಬುದರಲ್ಲಿ ಸೆಂದೇಹಎಲ್ವ ಗುಪ್ತ ಸಾಮತ್ತಂತ್ರೆ ಭದ್ರೆವಾದ ಅಡಿಪಾಯ ಹಾಕಿದವನು ಸೆಮುದಗ್ರೆಏಪ್ತನಾದರೆ. ಅ ತಳಹೆದಿಯ ಮೇಲೆ ಭೆವ್ಯವಾದ ಕಟ್ಟಡ ಕಟ್ಟೆದವನು ಇಮ್ಮೆಡಿ ಚೆಂದಗ್ರೆರಿಪ್ತ ಇವನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಪಾಟಲೀಮಕ್ರೆವೇ ರಾಜಧಾನಿಂಟಾಗಿದ್ದರೂ ಉಚ್ಹಿಯಿನಿಯೊ ಅಷ್ಟೇ ಪೋಖ್ಯ ನಡೆಯಿತು. ವಿಕ್ಷೇರಾದಿತ್ಯೆನೆಂದು ಬಿರುದಾರಿಕಿತನಾದ ಈ ಚೆರಿದಗ್ರೆಏಪ್ತನೇ ಪೌರಾಣಿಕ ಖ್ಯಾತಿಯಮ್ನ ಪಡೆದ ಉಜ್ಜಯಿನಿಯ ಅರಸನಾದ ಎಛಂತ್ಯೆನೆಂದು ಹೇಳಲಾಗಿರೆ. ಚೆರಿಪ್ರಿಂಪ್ತನ ಶಾಸೆನಗಳೆಲ್ಲಿ ಬಹುಭಾಗ ದೊರೆತಿರುವುದು ಮಾಳವ ದೇಶದಲ್ಲಿ. ಬಹುಶಃ ಉಜ್ಜಯಿನಿಯೆಲ್ಲಿಯು ಈ ಆರಸ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲ ವಾಸಿಸಿರಬಹುದು. ಅಯೊಧ್ಯೆ ಸಹ ಇವನ ಮರ್ತೆಕ್ತಿಯ ನೆಲೆಪೀಡಾಗಿತ್ತು ತಂದೆಯಿರಿದ ಪಡೆದ ರಾಜ್ಯವನುಲ್ಮ ಎಸ್ತರಿಸಿದ ಶ್ರೇಯಸುಸ್ಸೂ ಈತನಿಗೆ ಸಲ್ಲುತ್ತದೆ. ಶೆಕರನ್ನು ಹಿಮ್ಮೆಟ್ಟಿಸಿ ಶೆಕಾರಿ ಎರಿಬ ಅಸ್ಲಂತಿ: ನಾಮವನ್ನು ಪಡೆದ ಇಮ್ಸ್ಡಿ ಚೆಪೂಪ್ತನ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಶಾರಿತಿ. ಸುಭಿಕ್ಷೆ ನೆಲಸಿದ್ದುವು. ಎರಿತೆಲೇ ಈತ ಸಾಹಿತಿಗಳಿಗೂ ಕವಿಗಳಿಗೂ ಕಲಾಕಾರರಿಗೊ ಅಶ್ರರಿಏದಾತನಾಗಿದ್ದ ಇಮ್ಮಡಿ ಚರಿಉಂ 375ರಿ೦ದ 415ರವರಗೆ ಸುಮಾರು 40 ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಆಳಿದ. ಚೆರಿದಗ್ರೆದಿಪ್ತನ ಬಳಿಕ ಅವನ ಮಗನಾದ ಒ೦ದನೆಯ ಕುವರಾರಗುಪ್ತ (415. 55) ಪಟ್ಟಕ್ಕೆ ಬರಿದೆ. ಈತ ಪಟ್ಟಮಹಿಷಿಯುದ ದ್ವೇರೆದೇಎಯೆ ಮಗ. ಸುಮಾರು 415ರಲ್ಲಿ ಪಟ್ಟಕ್ಕೆ ಬರಿದೆ ಈತ 40 ವಷ೯ಗಳ ಕಾಲ. ಸುಮಾರು 455ರವರಗೆ. ರಾಜ್ಯಕಾಳಿದ. ಕುಮಾರಗುಪ್ತನದು ಕಾಂತಿ ಸುಭಿಕ್ಷಗಳ ಕಾಲ. ದೀಘಣಾಲ ಆಳಿದ ಈತ ಮೊನ೯ಜರಿಂದ ಪಡದ ಎಸ್ತಾರವಾದ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಕಾಷಾಡಿಕೊರಿಡು ಬರಿದೆ. ಇದಕ್ಟ ಇವನ ದಕ್ಷೆ ಆಡಳಿತವೊ ಕಾರಣ. ಮಹೇರಿದ್ರಾದಿತ್ಯನೆರಿಬ ಬಿರುದು ಹೊರಿದಿದ್ದ ಈತ ಅಶ್ವಮೇದೆಯುಗ ಮಾಡಿದೆ. ಸ್ಲಾಮಿ ಕಾರ್ತಿಕೇಯನ ಚೆಪ್ಪೂಳ್ಳ ಚಿನ್ನದೆ ನಾಣ್ಯಗಳಮೈ ಅಚ್ಚು ಹಾಕಿಸಿದ. ಬೆಳ್ಳಿಯೆ ನಾಣ್ಯಗಳ ಮೇಲೆ ಗರುಡನ ಚೆತ್ತೇಕ್ಷ ಬದಲು ನಎಲಿನ ಚಿತ್ತಂನ್ನು ಅಚ್ಚುಹಾಕಿಸಿದೆ. ಇವನ ಅಧೀನದೆಲ್ಲಿದ್ಧ ಅನೇಕ ಮಾರಿಡಲಿಕರ ಹಾಗೂ ಇತರ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ವಿವರಗಳು ತಿಳಿದಿವೆ. ಆದರೆ ಇವನ ರಾಜ್ಯಭಾರಕಾಲದೆ ಕೊನೆಯ ವಷ೯ಗಳಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಶಝಾಧೆ ಯಿರಿದ ಗರಿಡಾರಿತರವೊದೆಗಿತು. ಆ ಶಪೊಳು ಯಾರು ಎರಿಬುದನುದೈ ಕುರಿತು ಏವಾದೆಗಳಿವೆ. ಶ್ಲೀಟರು ಷಂಹ್ಯಮಿತ್ರೆನೆರಿದು ಆಭಿಪುಂ ಪಟ್ಟಿದ್ಧಾರೆ. ಅವರು ಯಾರೇ ಅಗಿದ್ದಿರಲಿ. ಅವರಿರಿದೆ ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ತೀವ್ರಫಾದ ಹಾನಿಯಶಿರಿಟಾರಿಬತು. ಆದರೂ "ಇಂಥ ಸಂದೇರ್ನೆದಲ್ಲಿ ರಾಜಕುಮಾರ ಸ್ಟ್ರಿದಗುಪ್ತ ಶತ್ರುವಮೃ ರೈಯ೯ದಿಂದ ಎದುರಿಸಿ ಹಿಮ್ಮೆಟ್ಟಿಸಿದೆ. ಗುಪ್ತ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನುಲ್ಕ ರಕ್ರೆಸುವುದೆರಲ್ಲಿ ಸ್ನರಿದೆಗುಪ್ತ ಎಶಿಷ್ಣ ಪಾಶ್ರವಹಿಸಿದೆ. ಸ್ಕರಿದೆಗುಪ್ತ ಶತ್ರುಗಳನೊಲ್ಕಳೆಡಿಸುತ್ತಿದ್ಧಾಗಲೇ ಕುಮಾರಗುಪ್ತ ಮರಣಮೊರಿದಿದ. ಕುಮಾರಗುಪ್ತನ ಅನರಿತರ ಸ್ಕರಿದೆಗುಪ್ತ (455.67) ರಲ್ಲಿ ಪಟ್ಟಕ್ಕೆ ಬರಿದೆ. ಸ್ನರಿದೆಗುಪ್ತನ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ತಾತ. ಸ್ಸೂನ್ನೂ ನೆನೆಯುವಾಗ ಅವರ ಪಟ್ಟದೆರಸಿಯರಸ್ಥೆಷ್ಟವಾಗುತ್ತೆದೆ. ಶತ್ತುಳೆಳ ಟಾಧೆಯಿರಿದ ಸ್ಟ್ರಿದಗುಪ್ತನಿಗೆ ಶಾರಿತಿಯಿರದೆ ತೂಯಿತು. ಈ ಶತ್ತುಗಳಾದರಂಎ ಯಾರೆಂದು ತಿಳಿಯದು. ಅವರನುಷ್ಕ ವೆತ್ತೀರಿಛರೆಂದು ವಣಿ೯ಸಲಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಎಲ್ಲಕ್ಕಿಂತ ಮಿಗಿಲಾಗಿ. ಅನಾಗರಿಕರಾದ ಹೂಉಂನೆ ಸೆಉಂಮುಬೇಕಾಗಿ ಬರಿದುದು ಸ್ಪಂದಗುಪ್ಪಂ ದುರದ್ಯಹ್ಪವಾಗಿತ್ತು ಬಿಳಿಯ ಹೂಣರು ಅಥವಾ ಎಪ್ತಲ್ವೇಕ್ಸ್ ಎನಿಸಿದ ಇವರು 5ನೆಯೆ ಶತಮಾನದ ಮಧ್ಯೆಭಾಗದಲ್ಲಿ ಆಕ್ತಸ್ ಕೆವಿಳ್ಳದಿರಿದ ಇಳಿದು ಪಷಿ೯ಯ ಹಿರಿದೂಸ್ತಾನಗಳ ವೆರೀಲೆ ಧಾಳಿ ಮಾಡಿದರು. ಗಾಂಧಾರವನ್ನು ಅತ್ತಂಶಿಸಿದ ಇವರು ಅಲ್ಲಿರಿದೆ ಡೂವಾ೯ಭಿಮುಖವಾಗಿ ಮುರಿದುವೆರಿದು ಗುಪ್ತನ್ಸೂದ ಮೆರಿಲೆರಗಿದರು. ಇವರ ಧಾಳಿ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಕೊಳೆಲಾಹೆಲವನುಲ್ಮರಿಟು ಮಾಡಿ. ರಾಜ್ಯದ ಆಥಿ೯ಕ ಸ್ಥಿತಿಯೆನುತ್ನಿ ಹೆದಗೆಡಿಸಿತು. ಸ್ಕರಿದಗುಪ್ತನ ಬರಿಗಾರದ ನಾಣ್ಯಗಳು ಅತಿ ಎರಳವೂ ಅವುಗಳ ಚೆನ್ನದ ಪರಿಶುದ್ಧತೆ ಕಡಿಮೆಯೊ ಆಗಿರುವುದು ಆಗಿನ ನಿರಂತರ ಯುದ್ಧಗಳು ರಾಜ್ಯದ ಆಥಿಳಕ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನುಷ್ಕ ಎಷ್ಣರಮಚ್ಛೇ'ನ ಹದಗೆಡಿಸಿದ್ದುವು ಎರಿಬುದೆನುಲ್ಮ ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಇಂಥ ಎಪತ್ನಾಲದಲ್ಲೂ ಆರಸ ರ್ಪುಗಳ ಕ್ಷೇಮಾಭೆಶ್ಚಿದಯಕ್ಕಾಗಿ ಸದಾ ಸನ್ನದ್ಧನಿದ್ದನೆಂಬುದು ಗಿರ್ನಾರದಲ್ಲಿ ದೊರೆತ ಸ್ಪಂದಗುಪ್ತ ಶಾಸನದಿರಿದ ಆಲ್ಲಿಯೆ ಸೊಶ೯ನ ತಟಾಕವೆನುದೈ ಮೌಯೆ೯ವ೦ಶದೆ ಚೆರಿಫೋಕ್ಸ್ ಕಟ್ಟಿಸಿದ. ಕತ್ರಪ ರುದ್ರದಾವಂನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಆ ಕೆರೆ ಒಡೆದಾಗ. ಅದನತ್ನಿ ಜೀಣೆಣಂ೯ದ್ಧಾರ ಮಾಡಿಉಂಬುದನ್ನು ಹಿರಿದೆಯು ಹೇಳಿದೆ. ಇದರ ಎರಿ ಸ್ಸೂಸ್ನಯೆಗುಪ್ತನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ. ಬಹುಶಃ ಈತನ ಆಲ್ವಕೆಯೆ ಮೆಎದಲನೆಯೆ ವರ್ಷದಲ್ಲಿಯೆ. ಮುರಿದುಬಿತ್ತು. ಆಗ ಆ ಪ್ತಾರಿತ್ಮದ ಆಧಿಕಾರಿಯುಗಿದ್ದ ಪರ್ಣದೆಪ್ಪಂ ಆತನ ಮಗನಾದ ಚೆಕ್ರಷಾಲಿತೆನೊ ಮನೆ: ಆ ಕೆರೆಯ ದುರಸ್ತಿಗೆ ಸುಎಕ್ತ ಏಪಾ೯ಡುಗಯ್ಕ ಮಾಡಿದರು. ಅತಿ ಕ್ರಿಷ್ಣಕಾಲದಣ್ಣೂ ಧ್ಯೆಯೆ೯ಗಡದೆ ಶೆಕ್ಷುಳೆಳಿನ್ನು ಸದೆಬಡಿದು ರಾಜ್ಯವೆಮ್ನ ರಕ್ಷಿಸಿದ ಸ್ನ೦ದುಃಪ್ಪಂ ಆಲ್ವಕೆಯೆದು ಗುಪ್ತರ ಇತಿಹಾಸೆದಲ್ಲಿ ಒರಿದು ಪ್ತಮಎಖ ಕಾಲ. ಇವನ ರಾಜ್ಯ ಅರಬ್ದರಿ ಸೆಮುದ್ರೆದಿರಿರ ಬರಿಗಾಲ ಕೊಲ್ಲಿಯವರೆಗಿನೆ ಇಡಿಯ ಉತ್ತರಾಪಥವನ್ನು ಒಳಗೊರಿಡಿತ್ತು. ಒಂದನೆಯೆ ಚೆರಿದಗ್ರೆದಿಪ್ತ ರಾದ್ಯಎ'ಎಳತೊಡಗಿದರಿದಿನಿರಿದ 150 ವಷ೯ಗಳಿಗೊ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲ ಝ ಭಾರತವನುವೈ ಭದ್ರೆವಾಗಿ ಕಾಪಾಡಿರೊರಿಡರು. ಸ್ಕರಿದಗುಪ್ತನ ತರುವಾಯ ಆಳಿದ ಗುಪ್ತವರಿಶೆದ ಅರಸರ ವಿಷಯ ನಮಗೆ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ತಿಳಿದಿಲ್ವ ಸ್ಪಂದಗುಪ್ತನ ಬಳಿಕ ಅವನ ಮಲಸೆಹೊಆದರನಾದ ಮರುಗುಪ್ತ ಸ್ಥಲ್ಡ ಕಾಲ ರಾಜ್ಯವಾಳಿದ. ಈತನ ತಾಯಿ ಅನಂತಾದೇಎ. ಅವರ ಮಕ್ಕಳು ಬುಧಗುಪ್ತ ಮತ್ತುನೆಂಸಿಂಮುಪ್ತ ಇಮ್ಮಡಿ ಕುಮಾರಗುಪ್ತ 474ರಲ್ಲಿ ರಾಜನಾಗಿದ್ದನೆರಿದು 'ಸೂಚಿಸುವ ಆಧಾರಗಳಿವೆ. ಇವನಾರು ಎರಿಟುದು ಗೊತ್ತಿಲ್ವ ಬಹುಶಃ ಸ್ಕರಿದಗುಪ್ತನ ಮಗನೊಳೆ ಬುಧಗುಪ್ತನ ಸೆಣಂದೆರನೆಣಂ ಆಗಿದ್ಧಿರದೇಕಶಿ. 477ರಲ್ಲಿ ಪಟ್ಗಕ್ಕ ಬರಿದೆ ಬುಧಗುಪ್ತ 20 ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ರಾಜ್ಯವಾಳಿದ. ಈತನ ತಾಯಿ ಚೆರಿದ್ರಾದೇಎ. ಇವನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಹೊರನೊಳಿಟಕ್ಕೆ ಗುಪ್ತ ಸಾಮಕ್ರಜ್ಯ ಸುಭಧ್ರಫಾಗಿದ್ದೆರಿತೆ ಕಂಡುಬ೦ದರೊ ಒಳಗಿಯೊಳಗೇ ಬಿರುಕುಗಳುಲೂಗಿದ್ದುವು, ಗುಜರಾತಿನ ಕಾಠಿಯುವಾಡದಲ್ಲಿ ವಲ್ಲಭಿನಗರವನ್ನು ರಾಜಧಾನಿಯುಗಿ ಹೊರಿರಿದ್ದ ಮೆಶೆತ್ತಕವರಿಶರ ಅರಸರು. ಬಶಿರಿದೇಲತಿರಿಂಡದ ಬಳಿ ಉಂಕ ವರಿಶದ ಹಸ್ತಿನೆ. ಸಮೀಪದಲ್ಲಿ ಪಾರಿಡುವರಿಶದೆ ಉದಯೆನ. ವರಾಹಿಫ್ಟ್ತಿಯೆ ಮಹಾರಾಜ ಸುಬರಿಧು. ಇವರೆಲ್ಲ ತೊಆರಿಕೆಗಾಗಿ ಗುಪ್ತವೆರಿಶದ ಅಧೀನದಲ್ಲಿದ್ದೆರಿಶಿದ್ಧರೊ. ಶ್ಚತಂತ್ತಫಾದ ರಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವೆ ಹವಣಿಕೆಯಲ್ಲಿದ್ಧರು. ಕುವರಾರಗುಪ್ತನ ಮರಣಾನಂತರ ರಾಜ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಅರಸರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಪರಸ್ಥೆರ ವೃಷೆಮ್ಯಗಳಲ್ಲದೆ. ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಪರಕೀಯರ ಧಾಳಿಗೆ ಈ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ ಇದು ಗುಪ್ತರಾಜ್ಯರ ಆವೆನತಿಗೆ ಒರಿದು ಕಾರಣವಾಯಿತು. ವಾಕಾಟಕೆ ವೆರಿಶದ ನರೇರಿದ್ರೆಸೇನ ಕೆಕಾಂಸಲ ಮತ್ತು ಮಾಳವ ದೇಶಗಳೆನತ್ನಿ ಈ ವೇಳೆಗೆ ತನ್ನ ಅಧೀನದೊಳಗೆ
