C®ºÁ¨Ázï - C¯ÁPÁð£ï
-
Caption1 -
Caption2
zlegAd beLege krAvvi PfrdESgLl SE.50 rfq sArjnk,¸ÉÃj¹. ªÀļÉUÁ®zÀ ¨É¼ÉUÉ PÀgÁªÀ½ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è ±ÉÃ. 50 gÀµÀÄÖ ¸ÁgÀd£ÀPÀ, ¥ÀÆtð ¥ÀæªÀiÁtzÀ gÀAdPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉÆmÁåµï ªÀÄtÂÚUÉ ¸ÉÃj¹. ©vÀÛ£ÉVAvÀ ªÉÆzÀ®Ä ©ÃdUÀ¼£Äß gÉÊeÉÆéAiÀÄA CtÄfë UÉƧâg¢AzÀ ©ÃeÉÆÃ¥ÀZÁgÀ À À À ªÀiÁr ©wÛ ¤ÃgÀÄ ºÁ¬Ä¸À¨ÉÃPÀÄ. C®ºÁ¨Ázï : ¨sÁgÀvÀzÀ GvÀÛgÀ ¥ÀæzÉñÀ gÁdåzÀ MAzÀÄ f¯Éè ºÁUÀÆ DqÀ½vÀ PÉÃAzÀæ £ÀUÀgÀ. UÀAUÁ ªÀÄvÀÄÛ AiÀĪÀÄÄ£Á £À¢UÀ¼À ¸ÀAUÀªÀÄPÉëÃvÀæ. EzÀ£ÀÄß ¥ÀAiÀiÁUÀªAzÀÆ PÀgAiÀÄĪÀgÄ. «¹ÛÃtð 5482 ZÀ.Q«ÄÃ. d£À¸ASÉå 4936105 æ É É À À (2001). wæªÃtÂà ¸ÀAUÀªÄªÉAzÀÄ zsÁ«ÄðPÀ ¥À¹¢Þ UÀ½¹zÉ. ¥À«vÀªÁzÀ ªÀÄÆgÀÄ É À æ æ
UÀAUÁ£À¢AiÀÄ zÀqÀzÀ°ègÀĪÀ C®ºÁ¨Ázï£À MAzÀÄ £ÉÆÃl
£À¢UÀ¼Ä CAzÀgÉ UÀAUÁ, AiÀĪÀÄÄ£Á ªÀÄvÀÄÛ UÀÄ¥ÀUÁ«Ä¤AiÀiÁzÀ ¸Àg¸wà £À¢UÀ¼Ä À Û À éÀ À E°è ¸ÉÃgÀÄvÀªÉ JA§ÄzÁV ¥ÀÄgÁt¢AzÀ UÉÆvÁÛUÄvÀz.É ¥ÀwªÀµðªÀÇ £ÀqAiÀÄĪÀ Û À Û æ À É ªÀiÁWÀªÄüÀPÆÌ ºÀ£ßÉ gÀqÄ ªÀµðUÀ½UÉƪÉÄä £ÀqAiÀÄĪÀ PÀÄA¨sªÄüÀPÆÌ ¨sÁgÀvzÀ É À À À É À É À À £Á£Á ¨sÁUÀU½AzÀ d£Àg£Äß DPÀ¶ð¸ÀÄwÛgĪÀ wÃxÀðPÉÃvÀ. CPÀâg£À D½éPAiÀÄ°è À À À À ë æ À É GvÀÛgÀ ¨sÁgÀvÀzÀ ªÀÄÆgÀ£ÉAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÉÊ£ÀåPÉÃAzÀæªÁVvÀÄÛ. CPÀâgï D½éPÉAiÀÄ°è ¤«Äð¹zÀ PÉÆÃmɬÄzÉ. gÀ¸ÉÛ, d® ªÀÄvÀÄÛ gÉʮĪÀiÁUÀðUÀ¼ÀÄ C®ºÁ¨ÁzÀ£ÀÄß PÉÃAzÀ¸ÜÀ ¼ªÁV ªÀiÁ¥Àðr¹ªÉ. UÀAUÁ ªÉÄÊzÁ£ÀzÀ ªÀÄzsåÀ z°è £É¯¹gÀĪÀÅzÀjAzÀ æ À À É ¸ÁªÀÄVæUÀ¼À ±ÉÃRgÀuÉUÉ, ºÀAaPÉUÉ ¥Àæ¹¢Þ ¥ÀqÉ¢zÉ. zÀQët, ¥À²ÑªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀƪÀð¨sÁgÀv¢AzÀ §gÀĪÀ gÉÊ®ÄUÀ¼Ä E°è ¸ÀA¢ü¸ÄvÀª.É »A¢¤AzÀ®Æ ¨É¼zÄ À À À Û É À §A¢gÀĪÀ C£ÉÃPÀ PÉÊUÁjPÉU½ªÉ. «±À«zÁ央AiÀÄzÀ PÉÃvÀªÁVgÀĪÀÅzÀ®z,É GvÀgÀ À é ë æ è Û ¥ÀzñÀzÀ ªÀÄÄRå £ÁåAiÀÄ®AiÀĪÀ£Äß ºÉÆA¢zÉ. ¥ÀÄgÁvÀ£À ¥ÀltªÁzÀgÆ EwÛÃa£À æ É À Ö À C£ÉÃPÀ ªÀiÁ¥ÁqÀÄðUÀ½AzÀ DzsĤPÀªÁUÀÄwÛz.É dªÀºgï¯Á¯ï£ÉºgÄgÀªgÀ vÀªgÆgÀÄ À À À À À À À CªÀgÀ ¤ªÁ¸À D£ÀAzÀ¨ª£À E°èz. CzÀÄ EAzÀÄ ªÀ¸ÄÛ ¸ÀAUÀºÁ®AiÀĪÁVzÉ. Às À É À æ (Dgï.¦.J¸ï.)
C¯ÁG¢Ýãï I : §ºÀªÀĤà gÁdåzÀ ¸ÁÜ¥ÀPÀ (1347-58). ªÉÆzÀ®
ºÉ¸gÄ eÁ¥sgïSÁ£ï CxÀªÁ ºÀ¸£ï. EªÀ£Ä D¥sïÏ£ï CxÀªÁ vÀÄQð ªÀÄÆ®zÀª£Á À À À À À À VzÀÄÝ zɺÀ°AiÀÄ ¸ÀįÁÛ£À ªÀĺÀªÀÄäzï ©£ï vÀÄUÀ®PÀ£À ¸ÉêÉAiÀÄ°è zÀR¤ß£À°è C¢sPÁjAiÀiÁVzÀÝ. EªÀ£Ä UÀAUÀÄ JA§ ¨ÁçºäÀ t eÉÆåÃw¶AiÀÄ D±ÀçAiÀÄzÀ°èzÄÝ À À gÁd£ÁzÀ ªÉÄÃ¯É CªÀ£À UËgÀªÀzÀ ªÉÄÃ¯É vÀ£Àß ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß ºÀ¸À£ïUÀAUÀÄ JAzÀÆ ªÀA±ÀªÀ£ÀÄß §ºÀªÀĤà JAzÀÆ PÀgÉzÀÄPÉÆAqÀ£ÉA§ MAzÀÄ PÀxÉ EzÉ. EzÀPÉÌ DzsÁgÀ«®è. EªÀ£Ä EgÁ¤£À §ºÀªÄ£ï µÁ£À ªÀA±À¸ÜÀ ¤gÀ¨ÃPÀÄ JAzÀÄ ZÀjvÀçPÁgÀgÀ À À É C©s¥ÁçAiÀÄ. ªÀĺÀªÀÄzï ©£ï vÀÄUÀ®PÀ£À zÀÄgÁqÀ½vÀªÀ£ÀÄß ¸À»¸ÀzÀ zÀR¤ß£À C«ÄÃgÀgÀÄ zÀAUÉ JzÀÄÝ zË®vÁ¨ÁzÀ£ÀÄß vÀªÀÄä PÉÃAzÀç PÁAiÀÄð¸ÁÜ£ÀªÀ£ÁßV ªÀiÁrPÉÆAqÀÄ E¸Áä¬Ä¯ï ªÀÄSï£À£ÀÄß vÀªÀÄä ¸ÀįÁÛ£À£ÉAzÀÄ WÀÆö¹zÀgÀÄ. DzÀgÉ E¸Áä¬Ä¯ï C£ÉÃPÀ PÁgÀtUÀ½AzÁV MAzÀÄ ªÀµðzÉƼÀUÉ gÁfãÁªÉÄ À ¤ÃrzÀ. C£ÀAvÀgÀ C«ÄÃgÀgÄ ºÀ¸£££Äß (eÁ¥sgï SÁ£ï) 1347gÀ°è ¸ÀįÁÛ££AzÀÄ À À À À À À À É WÀÆö¹zÀgÀÄ. ºÀ¸À£ï gÁd£ÁzÀ ªÉÄÃ¯É C¯ÁG¢ÝÃ£ï ºÀ¸À£ï µÁ C¯ïªÀ° C¯ï §ºÀªÄ¤Ã JA§ ©gÀÄzÀÄ ¸À»vÀªÁzÀ ºÉ¸g£Äß zsj¹ UÀÄ®âUðzÀ°è vÀ£ßÀ À À À À À À ªÀA±ÀzÀ D½éPAiÀÄ£ÀÄß ¥ÁçAgÀ©¹zÀ. C£ÀAvÀgÀ ¸ÀĨszçÀ ¸ÀPÁðgÀª£Äß gÀa¸ÀĪÀÅzÀgÀ É s À À À
523
PÀqÉ UÀªÄ£À ºÀj¹ gÁd媣Äß UÀÄ®âUð, zË®vÁ¨Ázï, ¨ÉgÁgï, ©zÀgÉ «¨sÁUÀU¼£ÁßV À À À À À À «AUÀr¹ CªÀÅUÀ¼À DqÀ½vÀª£Äß D²çvÀ C«ÄÃgÀjUÉ ªÀ»¹zÀ. gÁdåz°è ±ÁAwAiÀÄ£ÀÄß À À À ¸Áܦ¹zÀªÉÄÃ¯É ¸ÀÄvÀÛ® ¥ÀçzÉñÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É zÁ½ ªÀiÁr CªÀ£ÀÄß UÉzÀÄÝPÉÆAqÀ. RAzÀºÁgï PÉÆÃmɬÄAzÀ ªÀĺÀªÄäzï ©£ï vÀÄUÀ®PÀ£À ¸ÉÊ£À媣Äß ºÉÆqÉzÆÃr¹ À À À É CzÀ£Äß UÉzÄÝPÆAqÀ. EªÀ£À zÀAqÀ£ÁAiÀÄPÀ ¹PÀAzÀgï SÁ£ï vÉ®AUÁtzÀ ªÉÄÃ¯É À À É zÀAqÉwºÆÃV CzÀgÀ gÁd£ÁzÀ. PÁ¥ÀAiÀÄ £ÁAiÀÄPÀ££Äß ¸ÉÆð¹ PÀ¥PÁtÂPU¼£Äß Û É À À àÀ É À À À ªÀ¸ÀÆ®Ä ªÀiÁrzÀ. ªÀļÀSÉÃqÀ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ ¸ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛt ¥ÀçzÉñÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É zÁ½ªÀiÁr CªÀÅ ªÀĺÀªÄä¢ÃAiÀÄgÀ C¢sPÁgÀª£Äß M¦àPƼÀĪAvÉ ªÀiÁrzÀ. §ÄºÁð£ï À À À É î À -E-ªÀiÁ¹gï JA§ ZÁjwçPÀ UÀçAxÀ FvÀ £ÁåAiÀĤµÀ« zÉÆgÉAiÉÄAzÀÆ E¸Áèªiï À zsÀªÀÄð¥Àç¸ÁgÀPÉÌ ±Àç«Ä¹zÀ£ÉAzÀÆ w½¸ÀÄvÀÛzÉ. UÉÆêÀ, zÁ¨ÉÆïï, PÉƯÁè¥ÀÅgÀ ªÀÄÄAvÁzÀ ¥ÀçzñÀU¼£Æß UÉzÄÝPÆAqÀ. 1358gÀ°è ªÀÄÈvÀ£ÁzÀ. ¸ÁAiÀÄĪÀ ªÉüÉUÉ É À À À À É §ºÀªÄ¤Ã gÁdå GvÀgz°è ªÉÊ£ÀUAUÁ¢AzÀ zÀQtzÀ°è PÀȵÁÚ£¢AiÀĪÀgUÉ «¸Àj¹vÀÄ.Û À Û À À À ë À É Û EªÀ£À »jAiÀÄ ªÀÄUÀ 1£ÉAiÀÄ ªÀĺÀªÄäzï gÁdåzÀ GvÀgÁ¢sPÁjAiÀiÁzÀ. À Û (J¸ï.) C¯ÁG¢Ýãï CºÀäzï II : §ºÀªÀĤà gÁdåzÀ ºÀvÀÛ£ÉAiÀÄ ¸ÀįÁÛ£À 1436-58. ¥ÀlÖPÉÌ §AzÀ C£ÀAvÀgÀ «dAiÀÄ£ÀUÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ SÁ£ïzÉñÀUÀ¼À «gÀÄzÀÞ C£ÉÃPÀ AiÀÄÄzÀÞUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉÆAqÀ. «dAiÀÄ£ÀUÀgÀ¢AzÀ ¸À®è¨ÉÃPÁVzÀÝ ¥ÉÇUÀ¢AiÀÄ ªÀ¸Æ° UÉÆøÀÌgÀ vÀ£ßÀ ¸ÉÆÃzÀgÀ ªÀĺÀªÄäz££Äß PÀ¼Ä»¹PÉÆlÖ. ¥ÉÇUÀ¢AiÀÄ£ÀÄß À À À À À À ªÀ¸ÀÆ° ªÀiÁqÀĪÀÅzÀgÀ°è AiÀıÀ¹éAiÀiÁzÀgÀÆ ªÀĺÀªÀÄäzï vÀ£Àß »A¨Á®PÀjAzÀ ªÀÄvÀÄÛ «dAiÀÄ£ÀUgzÀ EªÀÄär zÉêÀgÁAiÀĤAzÀ ¥ÉçÃjvÀ£ÁV gÁdåz°è Czsð¨sÁUÀª£Äß À À À À À À vÀ£UÉ PÉÆqÀ¨ÃPÉAzÀÄ C¯ÁG¢ÝãÀ£À «gÀÄzÀÞ zÀAUÉ JzÀÝ. gÁAiÀÄZÀÆgÀÄ, ªÀÄÄzÀίï, À É £À®ÄÝUÀðUÀ¼À£ÀÄß DPÀç«Ä¹zÀ. ¸ÀįÁÛ£À ªÀĺÀªÀÄäzÀ£À£ÀÄß AiÀÄÄzÀÞzÀ°è ¸ÉÆð¹zÀ. C¯ÁG¢Ýãï C£ÀAvÀgÀ CªÀ££Äß PÀ«Ä¹ gÁAiÀÄZÀÆj£À dºÀVÃgÀÄzÁgÀ££ÁßV À À ë À £ÉëĹzÀ. ¸ÀįÁÛ££À ¥ÀçzÁ£ÀªÄAwçAiÀiÁVzÀÝ ¢¯ÁªÀgï SÁ£ï PÉÆAPÀtzÀªÄÃ¯É À s À É zÀAqÉwÛ ºÉÆÃV ¸ÀAUÀªÉÄñÀégÀzÀ gÁd£À£ÀÄß ¸ÉÆð¹zÀ. ¸ÀAUÀªÉÄñÀégÀzÀ gÁd vÀ£ßÀ ªÀÄUÀ¼£Äß C¯ÁG¢ÝãÀ¤UÉ PÉÆlÄÖ «ªÁºÀªiÁrzÀ. F «ªÁºÀ¢AzÁV À À À ¸ÀįÁÛ££À »jAiÀÄ gÁtÂAiÀÄ vÀAzÉ SÁ£ï zÉñÀzÀ ¸ÀįÁÛ£À £Á¹gï SÁ£ï PÀĦvÀ£ÁV À UÀÄdgÁw£À ¸ÀįÁÛ££À ¸ÀºÁAiÀÄ ¥ÀqzÄ C¯ÁG¢ÝãÀ£À gÁd媣Äß ªÀÄÄwÛ PÉ®ªÀÅ À É À À À ¥ÁçAvÀåU¼£Äß UÉzÄÝPÆAqÀ£ÁzÀgÆ ¸ÀįÁÛ££À ¸ÉÊ£Àå CªÀ££Äß ¸ÉÆð¹ »ªÉÄän¹vÀÄ. À À À À É À À À À Ö EvÀÛ EªÀÄär zÉêÀgÁAiÀÄ C£ÉÃPÀ ªÀĺÀªÄä¢ÃAiÀÄgÀ£Äß vÀ£ßÀ ¸ÉÊ£Àåz°è ¸ÉÃj¹PÉÆAqÀÄ À À À §®AiÀÄÄvÀ£ÁV §ºÀªÄ¤Ã gÁd媣Äß ªÀÄÄwÛ ªÀÄÄzÀή£ÀÄß UÉzÄÝ ©eÁ¥ÀÅgÀ ªÀÄvÀÄÛ À À À À CzÀgÀ ¸ÀÄvÀÛ ªÀÄÄvÀt ¥ÀçzñÀU¼£Äß PÉƼɺÆqÉz.À E§âg°è ©sÃPÀgÀ ºÉÆÃgÁlªÁV Û É À À À î É À zÉêÀgÁAiÀÄ ¸ÉÆÃvÀ. CªÀ£Ä ¨ÁQ EzÀÝ PÀ¥PÁtÂPU¼£ßÉ ¯Áè ¸À°¹ vÀÄAUÀ¨zÁ磢 À àÀ É À À è Às À AiÀÄ£ÀÄß vÀ£Àß gÁdåzÀ UÀrAiÀiÁV M¦àPÉÆAqÀ. C¯ÁG¢ÝãÀ£À PÁ®zÀ°è ¸ÀÄ¤ß ¥ÀAUÀqzÀ zÀR¤ß£À C«ÄÃgÀjUÀÆ ¶AiÀiÁ¥ÀAxÀzÀ À CgÀ¨ï, vÀÄQð, ¥À¶ðAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄUÀ¯ï-F «zÉò C«ÄÃgÀjUÀÆ M¼ÀdUÀ¼U¼Ä À À À ¸Àªðà ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁVzÀÄݪÅÀ . zÀR¤ß£À C«ÄÃgÀgÄ M¼À¸AZÀÄ £Àq¹ ZÁPÀtzÀ°è É À À É ¸ÀÄ.2,000 «zÉò C«ÄÃgÀg£Äß PÉƯɪiÁrzÀgÄ. §ºÀªÄ¤Ã gÁdåzÀ EwºÁ¸Àz°è À À À À À À F WÀl£É ZÁPÀt WÀl£É JAzÀÄ ¥Àç¹¢ÞAiÀiÁVzÉ. C¯ÁG¢ÝãÀ£À D½éPÉAiÀÄ PÉÆ£ÉUÁ®zÀ°è ¸ÀįÁÛ££À ¸ÀA§A¢s d¯Á¯ï SÁ£ï zÀAUÉ JzÀÄÝ £À®UÉÆAqÁzÀ°è À ¸ÀįÁÛ££AzÀÄ WÀÆö¹PÉÆAqÁUÀ ¸ÀįÁÛ££À ªÀÄAwç ªÀĺÀÆäzï UÁªÁ£À£Ä d¯Á¯ï À É À À ªÀÄvÀÄÛ CªÀ£À ªÀÄUÀ ¹PÀAzÀgï EªÀg£Äß §A¢s¹zÀ. DzÀgÉ UÀªÁ£À£À ªÀiÁw£ÀAvÉ À À ¸ÀįÁÛ£ï CªÀgÀ£ÀÄß PÀë«Ä¹ ¥ÀÅ£ÀB £À®UÉÆAqÁzÀ dºÀVÃgÀ£ÀÄß ªÀ»¹PÉÆlÖ. C¯ÁG¢Ýãï C£ÉÃPÀ ªÀĹâ, ±Á¯É ªÀÄvÀÄÛ D¸ÀvçÉU¼£Äß ¸Áܦ¹zÀ. ©zÀgAiÀÄ°è à À À À É MAzÀÄ D¸ÀàvÉçAiÀÄ£ÀÄß PÀnÖ¹ £ÀÄjvÀ ªÉÊzÀågÀ£ÀÄß £ÉëĹzÀ. zÀgÉÆÃqÉPÉÆÃgÀgÀ£ÀÆß PÀ¼ÀîPÁPÀgÀ£ÀÆß PÀÆçgÀªÁV ²Që¹ ±ÁAw £É®¸ÀĪÀAvÉ ªÀiÁrzÀ. FvÀ 1458gÀ°è ªÀÄÈvÀ£ÁzÀ. C£ÀAvÀgÀ EªÀ£À ªÀÄUÀ ºÀĪÀiÁAiÀÄÆ£ï ¥ÀlÖPÉÌ §AzÀ. (J¸ï.) É É C¯ÁPÁð£ï : 1833-1891. ¸Éàä£À PÁzÀA§jPÁgÀ. E¥ÀàvÆÛAzÀ£AiÀÄ ªÀµðzÀ°è ªÀiÁårqïUÉ §AzÀÄ ¯ÁånUÉÆ JA§ PÁæAwPÁgÀPÀ ¥ÀwPAiÀÄ ¸ÀA¥ÁzÀP£ÁzÀ. À æ æÉ À PÁ®PÀæªÉÄÃt ¸ÀA¥ÀæzÁAiÀıÀgÀt£ÁV ªÀiÁ¥ÀðlÄÖ, GUÀæ PÁåxÉÆ°Pï ¥ÀAxÀzÀ C£ÀÄAiÀiÁ¬ÄAiÀiÁzÀ. EzÀPÌÉ ªÀÄÄAZÉ D¦üPzÀ AiÀÄÄzÀÞ PÁ®zÀ°è ¥ÀwPÁªÀg¢UÁgÀ£ÁV æÀ æ À zÁÝUÀ §gÉzÀ ¢£ÀZÀj (rAiÀiÁgÉÆ r C£ïmɹÖUÉÆ r ® UÀÄJgÀæ J£ï D¦üæPÀ) CªÀ¤UÉ ºÉÃgÀ¼ªÁzÀ ºÀt ºÁUÀÆ SÁåw vÀA¢vÀÄ. ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 10 ªÀµð gÁdQÃAiÀÄ À À zÀ°è ªÀÄļÀÄVzÀÄÝ ZÀÄ£ÁªÀuAiÀÄ°è ¸ÉÆÃvÀÄ, ªÀÄvÉÛ ¯ÉÃR£À ªÀÈwÛAiÀÄ£ÀÄß PÉÊUÉÆAqÀÄ É
