ಕರ್ನಾಟಕ ನಂದಿನಿ ದೇಶದೊಳಗಿನವರು ಒಬ್ಬರೊಬ್ಬರಲ್ಲಿ ಅವ್ಯಾಹತವಾಗಿ ಕದನ ಜ್ಞಾನಿಯು ಇದ್ದರೆ ಎಲ್ಲವೂ ಒಳ್ಳೇದು. ಪ್ರಸಂಗ ಬಂದಹಾಗೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಹೀಗಾಗಿ ರಾಷ್ಟ್ರಾಭಿಮಾನವೆಂಬುದು ಅವರಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಬದಲು ಮಾಡುತ್ತ ಹೋಗಲೇಬೇಕು, ಹೀಗೆ ರಲಿಲ್ಲ. ಜಾತಿಯ ಅಭಿಮಾನವೂ ಅಷ್ಟಕ್ಕಷ್ಟೇ! ಕ್ಷತ್ರಿಯರೇ ಮಾಡಿದರೆಯೇ ರಾಷ್ಟ್ರವು ಮುಂದಾಗುವುದು, ನಮ್ಮ ಭರತ ಯುದ್ಧವನ್ನು ಮಾಡುವವರು, ಉಳಿದವರು ಮಾಡಕೂಡದೆಂಬ ಭೂವಿಯು ಸುಧಾರಣೆಯ ಪರಮಾವಧಿಯಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ಯೂರೋ ಮೂಢ ಧರ್ಮ ನಿರ್ಬಂಧನೆಯು ನಮ್ಮನ್ನು ಹಾಳುಮಾಡಿತು. ಪದಲ್ಲಿಯ ಇಂಗ್ಲಂಡು, ಫಾ, ಮೊದಲಾದ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಮೊದಲು ಮೊದಲು ಹಿಂದುಸ್ಥಾನದ ಮೇಲೆ ದಂಡೆತ್ತಿ ಬಂದ ಹೇಳಹೆಸರಿಲ್ಲದ ಹಾಳು ಕಾಡುಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿದ್ದುವು, ಅವಗಳೇ ಮುಸಲ್ಮಾನ ಜನರು ತಮ್ಮ ಧರ್ಮಪ್ರಚಾರಕ್ಕಾಗಿಯೂ ಸುಲಿ ಈಗ ಸುಧಾರಣೆಯ ಅಗ್ರಗಣ್ಯವಾಗಿವೆ. ಅಲ್ಲಿಯ ಜನರು ಕಾಲ ಗೆಯ ಆಶಯಿಂದಲೂ ನಮ್ಮವರನ್ನು ಕಾಡುತ್ತಿದ್ದರು, ದೇಶ ಕಾಲಕ್ಕೆ ತಮ್ಮ ಸಮಾಜದ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುತ್ತ ಪ್ರಾಪ್ತಿಯ ಆಶಯ ಅವರಲ್ಲಿರಲಿಲ್ಲ, ಸ್ವದೇಶಾಭಿಮಾನವು ನಮ್ಮ ಹೋದರು, ನಮ್ಮಂತ ಅವರು ಮೂಢಭಾವನೆಯಿಂದ ಬದ್ಧ ಲ್ಲಿರಲಿಲ್ಲ, ಮೇಲಾಗಿ ಸಾವಿರಾರು ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ಉಷ್ಣದೇಶ | ರಾಗಲಿಲ್ಲ. ದಲ್ಲಿ ವಾಸಮಾಡಿಕೊಂಡಂಧ ಜನರು ಶೈತ್ಯಪ್ರದೇಶದ ಗುಡ್ಡು ಇನ್ನು ತಮ್ಮ ಧರ್ಮವೇ ಶ್ರೇಷ್ಟವಾದುದೆಂದು ಯಾರು ಗಾಡ ಸೀಮೆಯ ಜನರ ಮುಂದೆ ನಿಲ್ಲುವುದೆಂತು ? ಶತ್ರುಗಳಿಗೆ ಹೇಳಲಿಕ್ಕಿಲ್ಲ ? ಬ್ರಾಹ್ಮಣರಲ್ಲಿ ಕೂಡ, ವಿಷ್ಣು-ಶಿವಎಂಬ ಬೆನ್ನು ತೋರಿಸುವುದು ಸುಯಲ್ಲವೆಂಬ ಭಾವನೆಯಿಂದ ಕಾದಾ ದೇವತೆಗಳನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸಿ, ವಿಷ್ಣು ವೇ ದೊಡ್ಡವನೆಂದು ವೈಷ್ಣವ ಡುವ ಶೂರರಾದ ಕ್ಷತ್ರಿಯರಿಗೆ ಉಳಿದ ಜಾತಿಯವರು ಬೆಂಬಲ ಪಂಥದವರೂ ಶಿವನೇ ದೊಡ್ಡ ವನೆಂದು ಸ್ಮಾರ್ತರೂ ನಿತ್ಯವಾಗಿ ವಯಲಿಲ್ಲ. ಬ್ರಾಹ್ಮಣರಂತೂ ಭೋಜನಭಾವುಗಳು (?) ಜಗಳಾಡುತ್ತಿರುವರು, ಇದರಂತಯೇ ಉಳಿದ ಜಾತಿಗಳು ದೇ ಶೂದ್ರರೂ ವೈಶ್ಯರೂ ಪರಕೀಯರ ಬೆನ್ನು ಗಟ್ಟಿದರು, ಬ್ರಾಹ್ಮ ವರು ವಿಷ್ಣುವೇ ಇರಲಿ, ಶಿವನೇ ಇರಲಿ,ಅಲ್ಲಾ ಆಗಿರಲಿ, ಅಧವಾ ಣರು ಈವರೆಗೂ ತಮ್ಮನ್ನು ಅಂಧಕಾರದಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟವರೆಂಬ ಏಸುಕ್ರಿಸ್ತನೇ ಆಗಿರಲಿ ನಾವು ಯಾವ ಹೆಸರಿಂದ ಅವನನ್ನು ಕರೆ ಭಾವನೆಯು ಅವರಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದುದರಿಂದ ಅವರ ಅಳಿಕೆಯೊಳ ದರೂ ಸರಿ, ಅವನು ಒಬ್ಬನೇ ಆಗಿರುವನೆಂಬ ಮಾತನ್ನು ಶಾಂತ ಗಿಂದ ಪಾರಾಗುವ ಸಮಯವು ಅನಾಯಾಸವಾಗಿ ಬಂದೊದಗಿ ತೆಯಿಂದ ಕೇಳಿಕೊಳ್ಳಲು ಜನರು ಸಿದ್ಧರಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ದೇವರಿ ದೆಯೆಂದು ನಂಬಿ ಕಾಲು ಹಿಂದೆಗೆದರು, ಈ ರೀತಿಯಾದ ಇರುತ್ತಾನೆಂಬ ಅಪೂರ್ವವಾದ ಕಲ್ಪನೆಯು, ಜಗತ್ತಿನ ಮೂಲ ಕೃತಿಯಿಂದ ಕೆಳಗಿನ ವರ್ಗದ ಜನರು ರಾಜತಂತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ತತ್ವವಾದ ಕಲ್ಪನೆಯು, ಜಗತ್ತಿನಮೇಲಿರುವ೧೮ooooooo ಬ್ರಾಹ್ಮಣರ ವರ್ಚಸ್ವವನ್ನು ಮುರಿದೊಗೆದರೆಂಬುದು ನಿಜವ, ಜನರಲ್ಲೆಲ್ಲ ಬುನಾದಿಯಿಂದ ಹೇಗೆ ಬಂದಿತೆಂಬುದನ್ನು ಯಾರು ಆದರೆ ಅದರಕೂಡ, ಸರ್ವಾಧಿಕವಾದಸ್ವರಾಜ್ಯವು” ಹಾಳು ಹೇಳಬಲ್ಲರು? ಪರಮಾತ್ಮನು ತಾನೇನು, (ನಾನು ಇದ್ದೇನೆ” ಗೂಡಿತು! ನಮ್ಮ ಧರಶಾಸ್ತ್ರಕಾರರು ಸಮಾಜಹಿತಕ್ಕಾಗಿಯೇ ಎಂದು ಯಾರಲ್ಲಾದರೂ ಹೇಳಿದನೋ ? ಒಂದು ವೇಳೆ ಹೇಳಿ ಜಾತಿಗಳನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸಿ ಕೆಲಕೆಲವರಿಗೆ ಕೆಲಕೆಲವು ಧರ್ಮಗಳನ್ನು ದ್ದರೂ ಪಾಮರರಾದ ಉಳಿದವರು ಹೇಗೆ ವಿಶ್ವಾಸವನ್ನಿಟ್ಟರು? ನಿಯಿಮಿಸಿಕೊಟ್ಟರು, ಬ್ರಾಹ್ಮಣರು ವೇದ ಮೊದಲಾದ ವಿದ್ಯೆ ಎಂಧವನಾದರೂ ಸಂಕಟಕಾಲದಲ್ಲಿ ದೇವಾ' ಎಂದು ಹೇಳ ಯನ್ನು ಜಾಗ್ರತವಾಗಿ ಇಟ್ಟು ಕೊಂಡು ಧರ್ಮವನ್ನು ಪಾಲಿಸ ದಿರಲಾರನು, ಪರಮಾತ್ಮನೇ ಈ ಭಾವನೆಯನ್ನು ಹಾಕಿರ ತಕ್ಕುದು; ಕ್ಷತ್ರಿಯರು ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಅಳತಕ್ಕುದು; ವೈಶ್ಯರು ಬಹುದೊ?-ಯಾರು ಬಲ್ಲರು? ದೇವರು ಇಲ್ಲವೆಂದು ಹೇಳು ವ್ಯಾಪಾರ, ಉದ್ಯಮೆಗಳನ್ನು ಮಾಡತಕ್ಕುದು; ಶೂದ್ರರು ಸೇವೆ ವಷ್ಟು ಧಾರ್ಷ್ಟವು ಇನ್ನೂ ಯಾರಿಗೂ ಆಗಿಲ್ಲ, ಆಗುವಂತಿಲ್ಲ, ಯನ್ನು ಮಾಡತಕ್ಕುದು~ಎಂದು ಹೇಳಿದರು, ಇವೆಲ್ಲ ನಿಯ ಎಲ್ಲ ಜಗತ್ತು ಇಷ್ಟು ನಿಯಮದಿಂದ ನಡೆಯಬೇಕಾದರೆ ಯಾವ ಮಗಳನ್ನೂ ಆಗಿನಕಾಲದ ಸಮಾಜಸ್ಥಿತಿಯನ್ನೂ ನೋಡಿ ದಾದರೊಂದು ಶಕ್ತಿಯು ಈ ಎಲ್ಲದರ ಹಿಂದೆ ಇರಲೇಬೇಕ ಸಮಾಜಘಟನಾಶಕ್ತರಾದ ಜ್ಞಾನಿಗಳು ಮಾಡಿದರು, ಈ ನಿಯ, ಲ್ಲವೇ? ಜನ್ಮಮರಣಗಳ ರಹಸ್ಯಗಳನ್ನಂತೂ ಯಾರೂ ಕಂಡು ಮಗಳು ಸರ್ವಕಾಲಕ್ಕೂ , ಸಲ್ಲುವವೆಂದು ಹೇಳುವುದು ಹಿಡಿದಿಲ್ಲ, ಇವುಗಳೆಲ್ಲ ಅದೇ ಶಕ್ತಿಯ ಅಧೀನವಾಗಿವೆಯೆಂದು ಧರ್ಮದ ) ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಯೋಗ್ಯವಾಗಿ ಕಂಡರೂ ಹಾಗೆ ನಾವು ಹೇಳಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ನೋಡಿರಿ,-Robinson ದಿಗೂ ಆಗದು, ಎಂಥ ಜ್ಞಾನಿಯಾದರೂ ಅಕಲ್ಪಿತವಾಗಿ Crusoeಎಂಬಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ Robinsonನು ಆಕೆಯ ಕಾಡು ಬಂದೊದಗುವ ಸಂಗತಿಗಳ ಲೆಕ್ಕವು ಅವನಿಗೆ ಹತ್ತಲಾರದು. ಜಾತಿಯ Fridayನಿಗೆ, “ ಮರಣವನ್ನು ಯಾರು ತರುತ್ತಾರೆ, ಅಂಥ ಸಂಗತಿಗಳು ಬಂದೊದಗಿ ಸಮಾಜಘಟನೆಯನ್ನು ಹಗಲು ರಾತ್ರಿಗಳನ್ನು ಯಾರು ಮಾಡುತ್ತಾರೆ? ಎಂದು ಮುರಿದೊಗೆಯುವಾಗ ರಂಗಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಮತ್ತೊಬ್ಬ ಕೇಳಲು, ಅಜ್ಞನಾದ ಅವನು' ಏನೋ ಒಂದು ಶಬ್ದವನ್ನು ಹೇಳಿ
