________________
- ಕಹಿಪಡುವಲು, ತ್ರಿಫಳ, ಬೇವಿನ ಎಲೆ, ದ್ರಾಕ್ಷಿ, ಕಕ್ಕಿಕಾಯಿಯ ತಿಳಲು, ಅಡಸಾಲ ಇವುಗಳ ಕಷಾಯವನ್ನು ಸಕ್ಕರಿ ಜೇನಕುಪ್ಪಗಳೊಡನೆ ಕೊಟ್ಟರೆ ದಿನಾಲು ಬರುವ ಜ್ವರಗಳು ನಿಲ್ಲುತ್ತವೆ. ೪ ಕಾಕಿ ಬೇರನ್ನು ಕಿವಿಗೆ ಕಟ್ಟಿದರೆ ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಬರುವ ಜ್ವರಗಳ ನಾಶವಾಗುತ್ತದೆ, (೩) ಮಹೇಂದ್ರಜ್ವರ. ಲಕ್ಷಣ;-ಯಾವ ಜ್ವರಗಳು ಹಗಲು ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ೨-೩-೪ ಅಥವಾ ೫ ಸಾರೆ ಸಹ ಆರಿ ಆರಿ ಬರುತ್ತವೆಯೋ ಅವಕ್ಕೆ ಹಂಸರಾಜನಿದಾನದಲ್ಲಿ ಮಹೇಂ ದ್ರ ಜ್ವರವೆಂಬ ಸಂಜ್ಞೆ ಕೊಟ್ಟಿದೆ. ಇದರ ಲಕ್ಷಣಗಳು ವಿಷಮಜ್ವರದಂತೆಯೇ ಇರುತ್ತವೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಇವಕ್ಕೂ ವಿಷಮಜ್ವರದ ಉಪಾಯಗಳನ್ನೇ ಮಾಡಬೇಕು; ಮತ್ತು ಸಶಶಜ್ವರದ ಉಪಾಯಗಳನ್ನೂ ಮಾಡತಕ್ಕದ್ದು, (೪) ದಿನಾಲು ಬರುವ ಚಳಿಜ್ವರ. ಲಕ್ಷಣ:-ಚಳಿಚಳಿಯಾಗಿ ಜ್ವರ ಬರುತ್ತವೆ. ಮೈ-ಕೈ ಒಡ್ಡಮುರಿದ ಹಾಗೆ ಆಗುವದು, ಆಕಳಿಕೆ ಬರುವವು, ಬೆನ್ನಹುರಿwು ಬಿಗಿದಂತಾಗುವದು; ಹಾಗು ನೀರಡಿಕೆಯಾಗುವದು. ಶರತ್ ಮತ್ತು ಹೇಮಂತ ಋತುಗಳಲ್ಲಿ ಶರದೃತ ತೀರಿ ಹೇಮಂತದ ಪ್ರಾರಂಭಕ್ಕೆ ಚಳಿಜ್ವರದ ಹnಾದುವು. ಇದು ಕಸರೆಬಳಗಿನ ಸೂಕ್ಷ್ಮ, ವಿಷ, ಜಂತುಗಳು ರಕ್ತದಲ್ಲಿ ಸೇರುವದರಿಂದ ಬರಹತ್ತುತ್ತದೆಂದು ಪ್ರಾಜ್ಯ ಮತ್ತು ಅರ್ವಾಚೀನ ವೈದ್ಯರ ಅಭಿಪ್ರಾಯದಂತೆ ಸಿದ್ಧವಾಗಿರುತ್ತದೆ; ಆದರೆ ಈ ಜ್ವರಗಳು ಕೆಲಹೊತ್ತು ಇರುವವು. ಕೆಲ ಹೊತ್ತು ಇರುವದಿಲ್ಲ. ಜ್ವರವಿಲ್ಲದಾಗ ಆ ಸೂಕ್ಷ ಜಂತುಗಳು ಎಲ್ಲಿಗೆ ಹೋಗಿರುತ್ತವೆ? ಅವು ಯಾವ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿರುವವ? ಶರೀರದಲ್ಲಿ ಅವು ಕಾಯವುವಾಗಿರುವದಾದರೆ ಕೆಲವು ಹೊ ಜ್ವರವೇಕೆ ಬರುವದಿಲ್ಲ? ಅಷ್ಟೇ ಹೊತ್ತು ಕೇವಲ ಹವಾರಿಯಕನಿಸುತ್ತದೆ? ಮುಂತಾದ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳುಂಟಾಗುವವು. ಈ ಬಗ್ಗೆ ಆಯ.೯ವೈದ್ಯರ ಮತವೇನಂದರೆ..-ಜ್ವರೋ ತ್ಪಾದಕದೊಷವು ಆಮಾಶಯದಲ್ಲಿ ಬರದ ಹೊರತು ಜ್ವರ ಬರುವದಿಲ್ಲ, ಆದ್ದ ರಿಂದ ಅನ್ಯಸ್ಥಳದೊಳಗಿನ ದಜವು ಆಮಾಶಯಕ್ಕೆ ಓ೦ದೊಡನೆಯೇ ಜ್ವರ ಬರುತ್ತವೆ. ಜ್ವರದ ಉಷ್ಣತೆಯಿಂದ ಅಲ್ಲಿಯ ದೋಷದ ವಾಚನವಾಯಿತೆಂದರೆ ದಂತವು ಹಗುರಾಗುತ್ತದೆ, ಹಗುರಾಯಿತೆಂದರೆ ಫಷ ತನ್ನ
