೧ಲ ಕರ್ನಾಟಕ ನಂದಿಸಿ ವಾಗ ಮನುಷ್ಯನ ಊಹೆಗೂ ಶಕ್ತಿಗೂ ಗೋಚರವಾಗದ ವರೂ ಬಿಕ್ಕಳಿಸುವರೂ ವಾತಪೀಡಿತರೂ ಕೃಶರಾಗಿ ಹೋಗಿ ವಿಪತ್ತುಗಳು ಸಂಭವಿಸಬಹುದು; ಅವೇನೂ ಸಂಭವಿಸದೆ ರುವರೂ ಕ್ಷೇತ್ಮವು ಕುoದಿರುವರೂ ಹುಡುಗರೂ ಜಾಗ್ರ ರಾತ್ರಿ ಸುಖವಾಗಿರಲೆಂದು ಆ ಪ್ರಾರ್ಧನೆಯ ಉದ್ದೇಶವು ದ್ರೋಗ ಪೀಡಿತರೂ ಇದ್ದರೂ ನಿದ್ದೆಕೆಟ್ಟವರೂ ಹಸಿವಿನಿಂದ ಮಲಗಿಕೊಳ್ಳುವಾಗ ಎಂಟು ಶ್ವಾಸಗಳ ವರೆಗೆ ಅಂಗರಂಗ ಒಳದವರೂ ಅಗತ್ಯವಾಗಿ ಹಗಲ, ನಿದ್ದೆ ಮಾಡಬೇಕು. ನಾಗಿ ಮಲಗಿರಬೇಕು; ಬಳಿಕ ಅದರ ಎರಡರಷ್ಟು ಹೊತ್ತು ಕೆಲವರು ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಎಚ್ಚರವಾಗಿದ್ದು ಹಗಲಲ್ಲಿ ಒಲಮಗ್ಗುಲಾಗಿ ಮಲಗಿರಬೇಕು; ಆ ಮೇಲೆ ಅದರ ಇನ್ನೂ ಕೊಂಚಹೊತ್ತು ಮಲಗುವಪದ್ದತಿಯನ್ನಿಟ್ಟ ಕೊಂಡಿರುವರು, ಎರಡರಷ್ಟ ಹೊತ್ತು (ಎಂದರೆ, ಮೂವತ್ತೆರಡು ಶ್ವಾಸಗಳು, ಅವರಿಗೂ ಹಗಲನಿದ್ದೆಯಿಂದ ಬಾಧೆಯಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಹಗಲ ಎಡಮಗ್ಗುಲಾಗಿ ಮಲಗಿರಬೇಕು, ಅದಾದಮೇಲೆ ಅವರವ ಹೊತ್ತ ನಿದ್ದೆ ಮಾಡಬೇಕಾದರೂ ಭೋಜನಾನಂತರದಲ್ಲಿ ರಿಗೆ ಹೇಗೆ ಹೇಗೆ ಸುಖವೋ ಹಾಗೆ ಹಾಗೆ ಮಲಗಿಕೊಂಡ. (ತಕ್ಕಷ್ಟು ಅವಕಾಶವನ್ನು ಕೊಟ್ಟು ಮಲಗಿಕೊಂಡರೆ ವತ ನಿದ್ರೆಮಾಡಬಹುದು, ಎಡದ ಮುಗ್ಗುಲಾಗಿ ಮಲಗುವ್ರದ ಪಿತೃದೋಷಗಳು ಹೋಗುವುವ, ಆದರೆ ಶ್ರೇಷ್ಟವೇನೋ ವಿ೦ದ ಹತ್ಯುತ್ನಿಯ ವ್ಯಾಪಾರವು ಚೆನ್ನಾಗಿ ನಡೆವುದು, ಹೆಚ್ಚಿಯೋ ಹೆಚ್ಚು ವುದು. ಆದರೂ ದೇಹಕ್ಕೆ ಪುಷ್ಟಿಯ ಮಂಚದಮೇಲೆ ಮಲಗುವುದು ತ್ರಿದೋಷವನ್ನೂ ಶಮನ ಸೌಬ್ಬವೂ ಆಗುವಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಮಲಗುವುದರಿಂದ ಮಾಡುವುದೆಂದು ಹೇಳುವರು, ತೂಲಮಯವಾದ ಹಾಸಿಗೆ ಪಿತ್ರನಾಶವಾಗುವುದು ನೀವುವುದರಿಂದ ವಾತನಾಶವಾಗು ವಾತವನ್ನೂ ಶೇಷವನ್ನೂ ಹೊಡೆವುದು; ನೆಲದ ಮೇಲೆ ವುದು, ವಮನದಿಂದ ಶ್ರೇಷ್ಟನಾಶವಾಗುವುದು, ಲಂಘನದಿಂದ ಮಲಗುವುದರಿಂದ ಮೆಯ್ಯ ಬಳೆವುದು, ಭೋಗೇಚ್ಛೆ ಹೆಚ್ಚು ಜ್ವರನಾಶವಾಗುವುದು, ಕುಳಿತೆಡೆಯಲ್ಲಿಯೇ ತೂಕಡಿಸು ವುದು, ಚುರುಕು ಹೆಚ್ಚುವುದು, ರಕ್ತಪಿತ್ತ ಶಮನವಾಗುವುದು, ವುದರಿಂದ ನಿದ್ರೆಯಫಲವು ಲಭಿಸುವುದಿಲ್ಲ ಮರದ ಹಲಗೆಯ ಮೇಲೆ ಮಲಗುವುದು ವಾತವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿ ಮಲಗುವ ಸ್ಪಳದಲ್ಲಿಯೂ ಗಾಳಿಯ ಸಂಚಾರವು ಚನ್ನಾಗಿ ಸುವುದು; ಚೆನ್ನಾಗಿಯೂ ಚೆಕ್ಕಟವಾಗಿಯೂ ಇರುವ ರಬೇಕು, ಗಾಳಿಯ ಸಂಚಾರವೆಂದರೆ ಬೇರೆ ಗಾಳಿಯ ಹಾಸಿಗೆಯಮೇಲೆ ಮಲಗಿದರೆ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಹಿತವಾಗಿರುವುದು. ಹೋದತದೆಂದರೆ ಬೇರೆ, ಮನೆಯ ಒಳಗಣ ಗಾಳಿ ಹೊರಗೆ. ನಿದ್ದೆ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಹತ್ತುವುದು, ಕನಸಾಗುವುದಿಲ್ಲ, ದೇಹಕ್ಕೆ ಹೋಗುವುದೂ ಹೊರಗಣಗಾಳಿ ಒಳಗೆಬರುವುದೂ ಗಾಳಿಯ ಪುಷ್ಟಿ ಬರುವುದು, ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಧೈರ್ಯವು ಹೆಚ್ಚು ವದು; ಸಂಚಾರವೆನಿಸುವುದು ಗಾಳಿ ಬಿರುಸಿನಿಂದ ಬಾರಿಸುತ್ತಿದ್ದರೆ ಆದ ಶ್ರಮವೆಲ್ಲವೂ ಹೋಗುವುದು, ವಾತ ಶಮನವಾಗುವುದು, ಕೈ ಗಾಳಿಯಹೊಡತವೆಂದು ಹೆಸರು, ಗಾಳಿ ವೇಗದಿಂದ ಹೊ ಕೆಟ್ಟದಾಗಿಯ ಕೊಳೆಯಾಗಿಯೂ ಇರುವ ಹಾಸಿಗೆಯ ಡಿಯುತ್ತಿದ್ದರೆ ಅದಕ್ಕೆ ಪ್ರವಾತವೆಂದು ಸಂಸ್ಕೃತದ ಹೆಸರು, ಮೇಲೆ ಮಲಗಿದರೆ ಮೇಲೆ ಹೇಳಿದುವಕ್ಕೆ ವಿಪರೀತಗಳಾದ ಪ್ರಪಾತವು ದೇಹದಲ್ಲಿ ಚುರಕನ್ನೂ ವಿವರ್ಣವನ್ನೂ ಮಾಡ. ಫಲಗಳೇ ಆಗುವುವು, ಭಾಗ್ಯಶಾಲಿಗಳಾದವರು ಹಾಸಿಗೆಯ ವುದಲ್ಲದೆ ಸಂಭವನ್ನು ಮಾಡುವುದುಂಟ, ಆದರೆ ಮೆಯ್ಯ ಮೇಲೆ ಮಲಗಿಕೊಂಡು ಕೈಕಾಲುಗಳನ್ನು ಹಿಸುಗಿಸಿಕೊಳ್ಳು ಉರಿಯನ್ನೂ ಪಿತ್ತವನ್ನೂ ಸುಮ್ಮನೆ ಬೆವರುವುದನ್ನೂ ಮೂ ವರು; ಇದರಿಂದರ, ಮಾಂಸ, ಚರ್ಮ ಇವೆಲ್ಲವೂ ಪ್ರಸನ್ನ ರ್ಚೆಹೊಂದುವ ಸ್ಪಿತಿಯನ್ನೂ ಸುಮ್ಮನೆ ಬಾಯಾರುವುದನ್ನೂ ವಾಗುವುವು, ಸುಖನಿದ್ರೆ ಬರುವುದು, ವಾತದೋಷವೂ ಹೋಗಿಸುವಶಕ್ತಿಯು ಅದಕ್ಕಿರುವುದು, ಪ್ರವಾಹಕ್ಕೆ ಮೈಯೊ ಶ್ರೇಷದೋಷವೂ ಹೋಗುವುದು, ದೇಹದ ಶ್ರಮವೆಲ್ಲವೂ ಡು ವದರಲ್ಲಿ ಈ ವಿ.ಶ್ರಗುಣವಿರುವುದರಿಂದ ದೇಹಕ್ಕೆ ಬಾಧೆ ಶಾಂತವಾಗುವುದು. ಯಾಗಿರುವಕಾಲದಲ್ಲಿ ವೈಯೊಡತ್ತಲೂ ಇತರ ಕಾಲಗಳ - ಹಗಲಹೊತ್ತು ನಿದ್ದೆ ಮಾಡಬಾರದು... ಮಾಡಿದರೆ ಕ್ಲೀಷ್ಟ ಈ ಮೈಯೊಡ್ಡದೆಯೂ ಇರುವುದು ಯುಕ್ತವ, ಗ್ರೀಷ್ಮರ್ತು ವೃದ್ಧಿಯಾಗುವುದು; ಗ್ರೀಷ್ಮರ್ತುವಿನಲ್ಲಿ ಹಗಲು ನಿದ್ದೆ ಮಾಡಿ ವಿನಲ್ಲಿಯೂ ಶರದೃತುವಿನಲ್ಲಿ ಯ ಯಥೇಷ್ಟವಾಗಿ ಪ್ರವಾರ ದರ ಬಾಧಕವಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಆದರೆ ಹಗಲಲ್ಲಿ ನಿದ್ರೆ ಮಾಡದಿದ್ದ ಕೈ ಮೈಯೊಡ್ಡಬಹುದೆಂದು ವೈದ್ಯರು ಹೇಳುವರು, ಉಳಿದ ಶ ಯಾರಿಗೆ ವಾತಾದಿಗಳ ಪ್ರಕೋಷವಾಗುವುದು, ಅ೦ತಹರು ಋತುಗಳಲ್ಲಿ ಮೈಯೊಡ್ಡಿ ದರ ಬಾಧೆಯಾಗವುದು, ಗಾಳಿಯ ನಿದ್ರೆ ಮಾಡಲೇಬೇಕು, ಮತ್ತು ವ್ಯಾಯಾಮ ಮಾಡಿರುವರೂ ಹೊಡತವಿಲ್ಲದೆ ಗಾಳಿಯಸಂಚಾರಮತ್ರವಿರುವಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ರುವು ದಾರಿಸುಬಳಲಿ ಬಂದಿರುವರೂ ಮಂಕು ಹಿಡಿದವರೂ ಅತಿ ದರಿಂದ ಆಯುಷ್ಟೂ ಆರೋಗ್ಯವೂ ಹೆಚ್ಚುವುವು, ಇದರಮೇಲೆ ಸರ ಲೋಗದವರೂ ಶೂಲೆಯಿಂದ ನರಳುವರೂ ಉಬ್ಬಸದ ಒಂದೊಂದುದಿಕ್ಕಿನಿಂದ ಬೀಸುವ ವಾಯುವಿನಲ್ಲಿ ಒಂದೊಂ ಭಾಭಪಡುವರೂ ಸುಮ್ಮನ ಬಾಯಾರಿ ತೊಂದರೆಪಡುತ್ತಿರು ದು ಗಣವಿರುವುದೆಂದು ನಮ್ಮವರು ಹೇಳುವರು; ಈ ವಿಷಯ
ಪುಟ:ಕರ್ನಾಟಕ ನಂದಿನಿ ಸಂಪುಟ ೩.djvu/೨೨
ಗೋಚರ