ಈ ಪುಟವನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ.
__69__
ಆ 111
ಸ್ಮೃತಃ | ಗುಣಾ ವಿಂಶತಿರಿತ್ವಂ ಯಥಾವತ್ಪರಿಕೀರ್ತಿತಾಃ ||
(ಸು. 240-41.)
ದ್ರವ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಆಶ್ರಯಿಸಿರುವ ಗುಣಗಳು ಅವುಗಳ ಕರ್ಮಗಳಿಂದ ಊಹಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಈ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮ ಹತ್ತು ಗುಣಗಳು ಯಾವವೆಂದರೆ - (1) ಶೀತ; (2) ಉಷ್ಣ, (3)ಸ್ಮಗ್ಲ; (4) ರೂಕ್ಷ; (5)ಪಿಚ್ಚಿಲ; (6)ವಿಶದ; (7)ತೀಕ್ಷ, (8) ಮೃದು: (9) ಗುರು; (10) ಲಘು. ವಿಶೇಷ ಕರ್ಮಗಳ ಭೇದದ ಮೇಲೆ ಬೇರೆ ಹತ್ತು ಪ್ರವಾದಿ ಗುಣಗಳು ಇವೆ. ಅವುಗಳು ಯಾವವೆಂದರೆ - (1) ದ್ರವ, (2) ಸ್ಕೂಲ, (3) ಶೃಕ್ಷ, (4) ಕರ್ಕಶ; (5) ಸರ, (6) ಮದ, (7) ವ್ಯವಾಯಿ, (8) ವಿಕಾಸಿ, (9) ಆಶು, (10) ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಇವು ಹತ್ತು ಕೂಡಿ ಒಟ್ಟು ಇಪ್ಪತ್ತು ಗುಣಗಳು.
1. ಶೀತವು-ಸಂತೋಷಕರ, ಸ್ತಂಭನ (ರಕ್ತ ಶ್ರುತಿ ಮುಂತಾದ್ದನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸತಕ್ಕಂಧಾದ್ದು), ಮತ್ತು ಮೂಛೆ, ಬಾಯಾರಿಕೆ, ಬೆವರು, ಮತ್ತು ಉರಿ, ಇವುಗಳನ್ನು ಜಯಿಸಸತಕ್ಕದ್ದು
2, ಉಷ್ಣ - ಶೀತಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ಧವಾದದ್ದು-ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಪಚನಮಾಡುವ ಗುಣವುಳ್ಳದ್ದು.
ಷರಾ ಪಾಡನ ಅಂದರೆ ಪ್ರಣಾದಿಗಳನ್ನು ಪಕ್ವ ಮಾಡುವಂಥಾದ್ದೆಂತ ಸಿ ಸಂ ವ್ಯ
3. ಸ್ನಿಗ್ಧ - ಜಿಡ್ಡನ್ನುಂಟುಮಾಡುವದು, ಮೃದು ಮಾಡುವದು, ಮತ್ತು ಒಲವರ್ಣ
ಗಳನ್ನು ವೃದ್ಧಿಸುವದು,
4. ರೂಕ್ಷ - ಸ್ನಿಗ್ಧಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ಧವಾದದ್ದು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಸ್ತಂಭನ, ಮತ್ತು ದರಗು
(ಗರಸು).
5. ಪಿಚ್ಛಿಲ- ದುಕಿಸುವಂಥಾದ್ದು, ಬಲಕರ, ಕೂಡಿಸುವಂಥಾದ್ದು, (ಗಾಯ,
ಒಡಕು ಮುಂತಾದವುಗಳನ್ನು ), ಕಫಕರ ಮತ್ತು ಭಾರವಾದದ್ದು.
6. ವಿಶದ ವಿಚ್ಛಲಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ಧವಾದದ್ದು. ತಣಸನ್ನು ಎಳಕೊಳ್ಳುವದು ಮತ್ತು
ಬೆಳಿಸುವದು
7. ತೀಕ್ಷ – ಉರಿಯನ್ನೂ ಪಾಕವನ್ನೂ ಮಾಡತಕ್ಕದ್ದು. ಸುರಿಯುವ ಹಾಗೆ
ಮಾಡುವದು
8. ಮೃದು- ತೀಕ್ಷ್ಯಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ಧವಾದದ್ದು
ಷರಾ ಕೆಲವು ಗ್ರಂಥಗಳಲ್ಲಿ ಮೃದುವು, ಕರ್ಕಶ ಅಥವಾ ಒರ(ಅಥವಾ ಕರಿನ) ಕ್ಕೆ
ವಿರುದ್ಧವಾದದ್ದೆಂತ ಕಾಣಿಸಿಯದೆ
9. ಗುರು- ಜಾಡ್ಯವನ್ನೂ, ಕೊಳೆ ಮುಂತಾದ ಉಪಲೇಪವನ್ನೂ,ಬಲವನ್ನೂ,
ತೃಪ್ತಿಯನ್ನೂ, ಪುಷ್ಟಿಯನ್ನೂ ಉಂಟುಮಾಡತಕ್ಕದ್ದು.
ಷರಾ 'ಬಲ' ಎಂದರೆ ಕಫ ಎಂತ, ಸಿ ಸಂ ವ್ಯಾ
10. ಲಘು- ಗುರುವಿಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾದದ್ದು, ಧಾತುಮಲಾದಿಗಳನ್ನು ಒತ್ತಿಸುವಂಧಾ
ದ್ದು, ಮತ್ತು (ವ್ರಣಾದಿಗಳನ್ನು ) ಬೆಳಿಸುವಂಧಾದ್ದು.
11. ದ್ರವ-ಒದ್ದೆ ಮಾಡುವಂಧಾದ್ದು.
12. ಸ್ಥೂಲ– ದಪ್ಪ ಮತ್ತು ಕೂಡಿಸುವಂಧಾದ್ದು. ಸ್ಥೂಲ
