ಈ ಪುಟವನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ.
- 373 - ಆ XIX.
ತೃಪ್ತಿಘೋರ್ಶೋಘ್ನಃ ಕುಷ್ಠಘ್ನಃ ಕಂಡೂಘ್ನಃ ಕೃಮಿಘ‍್ಬೋ ವಿಷಘ್ನ
ಇತಿ ಷಟ್ಕಃ ಕಷಾಯವರ್ಗಃ |
ಸ್ತನ್ಯಜನನಃ ಸ್ತನ್ಯಶೋಧನಃ ಶುಕ್ರಜನನಃ ಶುಕ್ರಶೋಧನ ಇತಿ ಚತು
ಷ್ಕಃ ಕಷಾಯವರ್ಗಃ |
ಸ್ನೇಹೋಪಗಃ ಸ್ವೇದೋಪಗೋ ವಮನೋಪಗೋ ವಿರೇಚನೋಪಗ
ಆಸ್ತಾಪನೋಪಗೋsನುವಾಸನೋಪಗಃ ಶಿರೋವಿರೇಚನೋಪಗ ಇತಿ ಸಪ್ತಕಃ ಕಷಾಯವರ್ಗಃ |
ಛರ್ದಿನಿಗ್ರಹಣಸ್ತೃಷ್ಣಾನಿಗ್ರಹಣೋ ಹಿಕ್ಕಾನಿಗ್ರಹಣ ಇತಿ ತ್ರಿಕಃ
ಕಷಾಯ ವರ್ಗಃ |
ಪುರೀಷಸಂಗ್ರಹಣೀಯಃ ಪುರೀಷವಿರಜನೀಯೋ ಮೂತ್ರಸಂಗ್ರಹ
ಣೀಯೋ ಮೂತ್ರವಿರಜನೀಯೋ ಮೂತ್ರವಿರೇಚನೀಯ ಇತಿ ಪಂಚ ಕಃ ಕಷಾಯವರ್ಗಃ |
ಕಾಸಹರಃ ಶ್ವಾಸಹರಃ ಶೋಧಹರೋ ಜ್ವರಹರಃ ಶ್ರಮಹರ ಇತಿ
ಪಂಚಕಃ ಕಷಾಯವರ್ಗಃ |
ದಾಹಪ್ರಶಮನಃ ಶೀತಪ್ರಶಮನ ಉದರ್ದಪ್ರಶಮನೋಂಗಮರ್ದ
ಪ್ರಶಮನಃ ಶೂಲಪ್ರಶಮನ ಇತಿ ಪಂಚಕಃ ಕಷಾಯವರ್ಗ ಶೋಣಿತಾಸ್ಥಾಪನೋವೇದನಾಸ್ಥಾಪನಃಸಂಜ್ಞಾಸ್ಥಾಪನಃಪ್ರಜ್ಞಾಸ್ಟಾ ಪನೋ ವಯಃಸ್ಥಾಪನ ಇತಿ ಪಂಚಕಃ ಕಷಾಯವರ್ಗಃ | ಇತಿ ಪಂಚಾಶನ್ಮಹಾಕವಾಯಾ | (ಚ. 18-19 )
50 ಮಹಾ ಕಷಾಯಗಳೆಂಬವು(ಗಳ ಲಕ್ಷಣಗಳು) ಹ್ಯಾಗಂದರೆ -
1. ಜೀವನೀಯ - ಬದುಕಿಸುವಂಥಾದ್ದು. 2. ಬೃಂಹಣೀಯ - ಪುಷ್ಟಿಮಾಡುವಂಧಾದ್ದು. 3. ಲೇಖನೀಯ - ಧಾತುಗಳನ್ನು ಅಧವಾ ಮಲಗಳನ್ನು ಒಣಗಿಸಿ ಕೃಶತೆಯನ್ನುಂಟು
ಮಾಡುವಂಥಾದ್ದು.
4. ಛೇದನೀಯ – ಮಲಾದಿಗಳನ್ನು ಕಟ್ಟಿದ್ದನ್ನು ಅಧವಾ ಗಟ್ಟಿಯಾದ್ದನ್ನು ಒಡೆದು
ಕೆಳಗೆ ಬೀಳಿಸುವಂಥಾದ್ದು.
5. ಸಂಧಾನೀಯ - ಕಡದ್ದನ್ನು ಯಾ ಒಡದ್ದನ್ನು ಜೋಡಿಸುವಂಧಾದ್ದು. 6. ದೀಪನೀಯ - ಅಪಕ್ವವಾದದ್ದನ್ನು ಪಕ್ವಮಾಡಿ ಅಗ್ನಿವೃದ್ಧಿಮಾಡುವಂಥಾದ್ದು.
ಹೀಗೆ ಆರು ಒಂದು ಕಷಾಯವರ್ಗ,
